Krążenie krwi u płazów:
Gady posiadają zamknięty układ krwionośny. Składa się on z dwóch obiegów krwi: dużego i małego (płucnego). Budową przypomina układ krwionośny płazów. Zmiany następują w sercu. Serce składa się z dwóch przedsionków (prawego i lewego) oraz jednej komory, w której występuje częściowa przegroda. Ma to na celu lepsze oddzielenie krwi natlenowanej z odtlenowaną. U krokodyli przegroda międzykomorowa rozrasta się, tak że dochodzi do całkowitego podziału komory na prawą i lewą (mieszanie się krwi następuje tylko u podstawy prawego i lewego łuku aorty). W małym obiegu odtlenowana krew z prawej części komory wypływa pniem płucnym, który rozgałęzia się na tętnice płucne. W płucach zachodzi wymiana gazowa (pobierany jest tlen, a oddawany dwutlenek węgla). Krew natlenowana żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka serca. W dużym obiegu natlenowana krew z lewej części komory wypływa aortą i dalej tętnicami rozprowadzana jest po ciele (dostarcza tlen do komórek). Następnie krew z dwutlenkiem węgla płynie żyłami w kierunku serca i przez zatoką żylną dostaje się do prawego przedsionka.
Układ krwionośny gadów/SkyMaja (14.12.2007)/commons.wikimedia.org |
Oddychanie gadów
W przeciwieństwie do płazów u gadów wymiana gazowa nie zachodzi przez skórę, które jest sucha i zrogowaciała. Głównym narządem oddechowym są płuca. Powietrze dostaje się do nich przez nozdrza, gardziel, krtań, tchawicę (wzmocnioną chrzęstnymi pierścieniami) i parzyste oskrzela. Workowate płuca są silnie unaczynione i dobrze pofałdowane, dzięki czemu zwiększa się ich powierzchnia oddechowa (powierzchnia czynna płuc zależy od ilości komór pęcherzykowych). U niektórych gadów (węże, padalec) zachowało się tylko jedno wydłużone płuco (lewe uległo redukcji). Ponadto płuca niektórych gadów zaopatrzone są w worki powietrzne (działają jako narząd hydrostatyczny u wodnych gadów). Wentylacja płuc następuje w wyniku ruchów klatki piersiowej. W czasie wdechu mięśnie międzyżebrowe kurczą się, co powoduje zwiększenie objętości klatki piersiowej i rozciągnięcie płuc, które napełniają się powietrzem (na skutek podciśnienia następuje „zassanie powietrza”). W czasie wydechu mięśnie międzyżebrowe rozkurczają się, w wyniku czego następuje zmniejszenie objętości klatki piersiowej i wytworzenie nadciśnienia. To skutkuje usunięciem powietrza z płuc.