Al-Kaida to sunnicka organizacja terrorystyczna, którą założył w 1988 r. Osama Bin Laden (inaczej Usama Ibn Ladin) – milioner pochodzący z Arabii Saudyjskiej.
Początkowo Al-Kaida rozwijała się w opozycji wobec interwencji radzieckiej w Afganistanie (druga połowa lat 80. XX wieku) i była dofinansowywana przez Stany Zjednoczone. W kolejnych latach doszło jednak do wyraźnej zmiany sytuacji geopolitycznej (zakończenie konfliktu w Afganistanie, rozpad ZSRR, wojna o wyzwolenie Kuwejtu), która spowodowała zmianę kierunków działania Al-Kaidy – głównym wrogiem ekstremistów stały się wówczas Stany Zjednoczone, a także Izrael i ogólnie pojmowany świat Zachodu. Ta zmiana perspektywy ekstremistów islamskich była związana ze wzrostem zaangażowania USA w rejonie Zatoki Perskiej – fundamentaliści islamscy podkreślali zagrożenie świętych miejsc Islamu, a gdy po zakończeniu wojny w Zatoce USA ze względów bezpieczeństwa pozostawiły swe wojska na terenie Arabii Saudyjskiej – niechęć wobec Ameryki jeszcze wzrosła i przeobraziła się w konkretne działania militarne.
Na przełomie lat 80. i 90. Osama Bin Laden rozbudowywał działalność Al-Kaidy, szczególny wzrost znaczenia organizacji nastąpił w drugiej połowie lat 90. - po wyjeździe do Afganistanu, w którym władzę zdobyli talibowie.
Al-Kaida – cechy
Al Kaida jako międzynarodowa organizacja terrorystyczna wyróżnia się bardzo luźną strukturą, która stanowi silne zabezpieczenie jej trwałości w przypadku demaskacji któregoś z członków. Zakłada się, iż w jej skład wchodzi kilka tysięcy osób (przede wszystkim mieszkańców krajów Bliskiego Wschodu). Al-Kaida współpracuje z wieloma różnymi organizacjami terrorystycznymi na całym świecie.
Prawdopodobne elementy struktury Al-Kaidy to m.in.:
- wydział odpowiedzialny za kwestie finansowania organizacji,
- wydział odpowiedzialny za rekrutację i trening członków, kwestie związane z zakupem uzbrojenia i planowaniem działalnośći terrorystycznej,
- wydział prawa,
- wydział nauk islamskich i Fatwy.
Prawdopodobnie w organizacji działa również służba bezpieczeństwa.
Al-Kaida – działalność
Najsłynniejszym i najbardziej spektakularnym przejawem działalności terrorystycznej Al-Kaidy były zamachy w dniu 11 września 2001 r. w USA na World Trade Center oraz Pentagon. W ich wyniku śmierć poniosło prawie 3000 osób. Zamach ten doprowadził do zaangażowania się sił państw zachodnich w Afganistanie i obalenia reżimu talibów, zagrożenie ze strony Al-Kaidy jednak nie zostało zażegnane. W późniejszych latach Al-Kaida organizowała zamachy bombowe w Stambule, Madrycie (2004 r. - zginęły 192 osoby) , Londynie (2005 r., śmierć poniosły 52 osoby), Algierze, Ammanie i innych.
Wieloletni przywódca i założyciel Al-Kaidy Osama Bin Laden zginął 2 maja 2011 r. - został zastrzelony przez żołnierzy Navy Seals w Abbottabadzie, w Pakistanie. Obecnym (2013 r.) przywódcą Al-Kaidy jest prawdopodobnie Ajman Al-Zawahiri.