Życie Chrystusa było nieustannym nauczaniem: Jego milczenie, cuda, czyny, modlitwa, miłość do ludzi, szczególna troska o poniżonych i biednych, całkowite przyjęcie ofiary krzyżowej dla odkupienia ludzi, samo wreszcie Zmartwychwstanie - są urzeczywistnieniem Jego słów i wypełnieniem Objawienia.
Katechizm Kościoła Katolickiego 561
Działalność Jezusa jako nauczyciela rozpoczęła się po Jego chrzcie w Jordanie. Swoje nauczanie zapoczątkował w Galilei: I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając w tamtejszych synagogach, głosząc Ewangelię o królestwie i lecząc wszystkie choroby i wszelkie słabości wśród ludu (Mt 4, 23). Nie ograniczał się jednak do jednej krainy, a Jego działalność opierała się na podróżach. Swoje nauki wygłaszał w różnych miejscach, często w synagogach, a w Jerozolimie nauczał w świątyni.
Jezus swoje słowo kierował do wszystkich ludzi, a przede wszystkim do grzeszników: Idźcie i starajcie się zrozumieć, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary. Bo nie przyszedłem powołać sprawiedliwych, ale grzeszników (Mt 9,13). W głoszeniu pomagało mu Dwunastu, którym udzielił władzy wypędzania duchów i leczenia chorób. To na nich spoczął po Wniebowstąpieniu Jezusa obowiązek i przywilej szerzenia nauki Chrystusa wśród wszystkich narodów.
Jezus w swoim nauczaniu poruszał wiele zagadnień. Podkreślał kilkakrotnie obowiązek przebaczenia bliźniemu (m.in. Mt 18, 21-22). Mówił o niebezpieczeństwie bogactw oraz obiecywał nagrodę za dobrowolne ubóstwo (Mt 19,23-30). Opowiadał się przeciwko rozwodom ( Mt 19, 1-9). Na pytanie uczonego w Piśmie o największe przykazanie odpowiedział: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy (Mt 22,27). Jezus nauczył też swoich uczniów, a za ich pośrednictwem wszystkich ludzi, modlitwy Ojcze Nasz (Łk 11,1-4, Mt 6,9-13).
Najobszerniejszym „wykładem” Nauczyciela, który znajduje się w Piśmie Świętym jest Kazanie na Górze (Ewangelia św. Mateusza i Ewangelia św. Łukasza).
Kazanie na Górze
Kazanie na Górze nazywane jest kodeksem moralności chrześcijańskiej. Jezus przedstawia ludziom „nową moralność”, która jest uzupełnieniem moralności opartej na Prawie – Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić (Mt 5,17). Relacje z Kazania na Górze znajdują się w dwóch Ewangeliach - św. Mateusza i św. Łukasza. Różnią się one długością ( u św. Mateusza relacja jest dłuższa) oraz usytuowaniem w czasie – św. Mateusz umieszcza ją na początku działalności Jezusa, a św. Łukasz - w jej pełni.
Na początku swej mowy Jezus wygłasza Osiem Błogosławieństw. Później przechodzi do interpretacji przykazań. Przykazanie piąte "Nie zabijaj" rozszerza: A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi (Mt 5,22) podkreślając konieczność pojednania.
Dużą uwagę Jezus poświęca przykazaniu szóstemu i problemowi cudzołóstwa. Według „nowej moralności” nie jest to już tylko grzech wynikający z fizycznego kontaktu osób nie będących w związku małżeńskim, ale cudzołoży również ten, kto pożądliwie patrzy na kobietę (Mt 5,28). Równocześnie w Ewangelii św. Jana została opisana sytuacja, kiedy Jezus sprzeciwił się ukamienowaniu kobiety cudzołożnej: Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamień ( J 8,7). Nie potępił jej i pozwolił odejść.
Podczas Kazania na Górze Jezus wypowiedział się negatywnie o składaniu jakichkolwiek przysiąg oraz o prawie odwetu „Oko za