Utwór, a właściwie cykl utworów Prowincja noc pochodzi z tomu Józefa Czechowicza pt. Dzień jak co dzień, wydanego w 1930 roku. Cykl wyróżnia się ze względu na zupełnie nowy sposób opisania rzeczywistości prowincjonalnej. Pierwszy wiersz rozpoczynający się od słów:
na wieży furgotał blaszany kogucik
na drugiej zegar nucił
mur fal i chmur popękał
Został on przesłany przez Czechowicza do Wacława Gralewskiego w liście z 1929 roku z dnia 15 stycznia.
Cykl składa się z trzech utworów, z których każdy opisuje inne miasto, są to kolejno: Lublin, Wilno oraz Zamość. Poetyka jaką zastosował w nich Czechowicz zupełnie odbiega od założeń awangardowych, futurystycznych, typowo urbanistycznych. W krajobrazie miejskim nie pojawiają się zatem śruby, młotki, aeroplany, kominy, tłumy, nie jest to krajobraz industrialny, jak chcieliby futuryści, a przecież w swoich wcześniejszych tomikach poetyckich Józef Czechowicz udowodnił swoja ideową przynależność do nurtu awangardowego. Czytamy zatem:
w złote okienka
gwiazdy lampy
lublin nad łąką przysiadł
sam był
i cisza
dokoła
pagórów koła
[…]
wilno kościelne
śpi białe jak gołąb
nad zaułkiem arkada
dom domowi dłoń tak uścisnął
[…]
zamość zamość
rynek to staw kamienny
z ratusza przystanią
kolumn kroki senne
dalekie rano
w ciemności ukosy kortyn
Zamiast hałaśliwej i zatłoczonej przestrzeni odnajdujemy w tym obrazie spokój, ciszę, nawet senność i łagodność. Poeta wykorzystał stałe, poetyckie elementy opisu krajobrazu – gwiazdy i księżyc, ciszę, srebrno-niebieska kolorystyka.
Doszukując się przyczyn tak odmiennego potraktowania przez Czechowicza obrazu miasta możem domyślać się, że zrozumiał on zbędność wprowadzania elementów stricte cywilizacyjnych do tej przestrzeni. Jeśli charakter samego miasta tego nie wymaga, to nie ma sensu robić tego na siłę, w imię realizacji grupowych założeń.