Poezja konkretna - definicja, cechy, przykłady

Poezja „konkretna”, jak podaje „Słownik terminów literackich”, wywodzi się ze zjawisk takich jak: dadaizm, futuryzm czy letryzm, opierających się na językowych eksperymentach. Nurt ten narodził się w latach 50. XX w. jednocześnie w Szwajcarii i w Brazylii, a pod koniec lat 60. dotarł do Polski.

Często określa się ten kierunek mianem „poezji wizualnej i dźwiękowej”, co oznacza, że podstawowym nośnikiem znaczeń jest tu materialna strona tekstu: grafika i melodyka. Jednocześnie poezja „konkretna” wyraźnie odcina się od odniesień do świata pozaliterackiego i jest asemantyczna. Jej treścią są zestawy liter, znaków diakrytycznych, cyfr czy nagranych dźwięków. Znaczenia implikowane przez tego typu poezję powstają w obrębie samego tekstu i istnieją jedynie w tym zamkniętym układzie.

Poezja „konkretna” pozbawiona jest zatem wszelkich walorów komunikacyjnych. Posiada ona wymiar wybitnie autoteliczny. Znak graficzny staje się tu przede wszystkim znakiem ikonicznym, czyli konkretnym. Innymi słowy, poezja „konkretna” nie przedstawia świata, ale mówi jedynie o samej sobie. Słowo zostaje tu odizolowane od zewnętrznego kontekstu, a nawet zdania. Nie liczy się logika, ale metoda zapisu tekstu-słowa. Bardzo ważną rolę codgrywają w poezji „konkretnej” przyimki i spójniki. Słowo przestaje być znakiem arbitralnym i konwencjonalnym, który nazywa określoną rzeczywistość, ale samo staje się materią – czymś realnym i konkretnym, posiadającym kształt i dźwięk. W ten sposób rodzi się swoista filozofia słowa, zwracająca uwagę na jego głębię i ukryte sensy.

Najważniejsi przedstawiciele nurtu to: Eugen Gomringer, a także brazylijska grupa „Noihandres”, czyli D. Pignatari, Alvaro de Campos, Haroldo de Campos. Ważną twórczynią i teoretyczką tego nurtu była Mary Ellen Solt.

W Polsce tego typu utwory zainicjował Stanisław Dróżdż, który wystawiał swoje dokonania (nazywane przez poetę „pojęciokształtami”) w Polsce i za granicami kraju (Wenecja, Mediolan, Los Angeles). Jego słynne dzieła z cyklu to np. „Język i matematyka” czy „Algebra przyimków”. W tej poetyce tworzył również Marian Grześczak („Człowiek dźwiga ciężary”, „Trzeci wiersz”), Marianna Bocian („Wieża Babel pospolita”, „14 wierszy”, „Narastanie”) i Leszek Szaruga.

Polecamy również:

  • Turpizm - definicja, przykłady, autorzy

    Turpizm to zjawisko w polskiej poezji współczesnej, którego nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa „turpis”, znaczącego tyle co „szpetny, brzydki”. Polega on zatem na świadomym wykorzystywaniu elementów brzydoty w tekście poetyckim. Do owych elementów należą takie... Więcej »

  • Klasycyzm - Neoklasycyzm - definicja, cechy, przedstawiciele

    Neoklasycyzm to jeden z nurtów w polskiej poezji po 1956 roku, który charakteryzuje się światopoglądowo-estetycznym powrotem do tradycji. Poeci tworzący w obrębie tego prądu odwołują się do szeroko rozumianych wzorców artystycznych zaczerpniętych z przeszłości. Więcej »

  • Poezja lingwistyczna - definicja, cechy, przykłady

    Poezja lingwistyczna to nurt w obrębie polskiej liryki, który pojawia się pod koniec lat 50. XX wieku. Nawiązuje on do tradycji Awangardy Krakowskiej. W centrum tego nurtu znajduje się językowy eksperyment – lingwiści traktują słowo jako narzędzie docierania do znaczeń ukrytych i nieoczywistych Więcej »

  • Poezja religijna po 1945 r. - cechy, twórcy, przykłady

    Liryka religijna w polskiej literaturze II połowy XX wieku wyrastała z tradycji dwudziestolecia. Nurt religijny międzywojnia miał wymiar silnie zintelektualizowany. Poezja Jerzego Lieberta, Wojciecha Bąka czy Kazimiery Iłłakowiczówny przedstawiała nie tylko emocjonalno-moralną wersję relacji człowieka z... Więcej »

  • Poezja erotyczna po 1945 r. - cechy, twórcy, przykłady

    Polska współczesna poezja erotyczna sygnowana jest przede wszystkim dwoma nazwiskami słynnych poetek: Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Haliny Poświatowskiej. Jasnorzewska, nazywana polską Safoną, w wybitny sposób wprowadziła do poezji subtelne kobiece przeżycia miłosne, a także problematykę ciała. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 3 =
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33
ok
• 2024-06-05 13:52:17