Poezja codzienności - definicja, cechy, twórcy

Poezja codzienności to pewien specyficzny nurt w literaturze polskiej po 1956 roku, charakterystyczny zwłaszcza dla debiutantów tego okresu, który koncentrował się na tematyce zwykłych rzeczy i najprostszych czynności.

Tendencja ta miała bezpośredni związek z obowiązującą w czasie stalinizmu poetyką socrealizmu. Chodziło mianowicie o sprzeciw wobec literatury, która świadomie budowała fałszywy obraz rzeczywistości, podporządkowując się w pełni ideologii komunistycznej. Najważniejszym wyróżnikiem poezji codzienności była idea opisania świata na nowo, niejako odkłamania jego obrazu. Drogą prowadzącą do tego celu miało być zaś odrzucenie obowiązujących dotąd schematów.

Twórcy w elementach otaczającego ich świata zaczęli dostrzegać niewysłowioną tajemnicę, a także źródło literackich inspiracji. W centrum artystycznego zainteresowania znalazły się zwyczajne przedmioty, miejsca, sytuacje, osoby. Stąd pojawiły się tomy poetyckie o znamiennych tytułach: „Obroty rzeczy” Mirona Białoszewskiego czy „Studium przedmiotu” Zbigniewa Herberta. Jeden z wierszy Herberta „Kamyk” stanowił próbę rozwikłania tajemnicy kamienienia. Podobna tendencja pojawiła się u Wisławy Szymborskiej, np. w tekście „Rozmowa z kamieniem” z tomu „Sól”. Białoszewski opisywał nie tylko przedmioty – takie jak np. łyżka durszlakowa („Szare eminencje zachwytu”) czy podłoga („Podłogo błogosław”) – ale również miejsca po rzeczach, jak w słynnym zabawnym wierszu „Szara naga jama”.

Co więcej, ów zwrot poetów ku zwyczajnemu światu nie był tożsamy z realizmem. Nie chodziło tu bowiem o mimetyczne odwzorowanie świata, ale o ujrzenie tego, co w pobieżnym oglądzie wymyka się nieuważnemu widzowi. Poezja stała się w ten sposób narzędziem docierania do prawdy, sensów głębszych, ukrytych pod powierzchnią zwyczajnych rzeczy. Jednocześnie taka poezja spełniała swoistą funkcję terapeutyczną – stanowiła próbę zbudowania świata na nowo, bez ideologicznych wypaczeń.

Dążenie takie pojawiło się również u poetów Nowej Fali (Pokolenie '68). Opis codzienności służył tu jednak nie tylko autoterapii, ale również demaskowaniu szarości i brzydoty komunistycznego świata. Szczególnie w ów nurt wpisywała się twórczość Stanisława Barańczaka oraz Adama Zagajewskiego, którzy skupiali się na oddawaniu poszczególnych elementów rzeczywistości PRL-u: brudnych ulic czy sklepowych kolejek.

Polecamy również:

  • Turpizm - definicja, przykłady, autorzy

    Turpizm to zjawisko w polskiej poezji współczesnej, którego nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa „turpis”, znaczącego tyle co „szpetny, brzydki”. Polega on zatem na świadomym wykorzystywaniu elementów brzydoty w tekście poetyckim. Do owych elementów należą takie... Więcej »

  • Klasycyzm - Neoklasycyzm - definicja, cechy, przedstawiciele

    Neoklasycyzm to jeden z nurtów w polskiej poezji po 1956 roku, który charakteryzuje się światopoglądowo-estetycznym powrotem do tradycji. Poeci tworzący w obrębie tego prądu odwołują się do szeroko rozumianych wzorców artystycznych zaczerpniętych z przeszłości. Więcej »

  • Poezja lingwistyczna - definicja, cechy, przykłady

    Poezja lingwistyczna to nurt w obrębie polskiej liryki, który pojawia się pod koniec lat 50. XX wieku. Nawiązuje on do tradycji Awangardy Krakowskiej. W centrum tego nurtu znajduje się językowy eksperyment – lingwiści traktują słowo jako narzędzie docierania do znaczeń ukrytych i nieoczywistych Więcej »

  • Poezja konkretna - definicja, cechy, przykłady

    Poezja „konkretna”, jak podaje „Słownik terminów literackich”, wywodzi się ze zjawisk takich jak: dadaizm, futuryzm czy letryzm, opierających się na językowych eksperymentach. Nurt ten narodził się w latach 50. XX w. jednocześnie w Szwajcarii i w Brazylii, a pod koniec lat 60. dotarł... Więcej »

  • Poezja religijna po 1945 r. - cechy, twórcy, przykłady

    Liryka religijna w polskiej literaturze II połowy XX wieku wyrastała z tradycji dwudziestolecia. Nurt religijny międzywojnia miał wymiar silnie zintelektualizowany. Poezja Jerzego Lieberta, Wojciecha Bąka czy Kazimiery Iłłakowiczówny przedstawiała nie tylko emocjonalno-moralną wersję relacji człowieka z... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 3 =
Ostatnio komentowane
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59
Latwe
• 2025-01-15 18:41:38
super
• 2024-12-21 22:05:33
ok
• 2024-12-15 19:31:35