 |
| Leonardo da Vinci - autoportert (ok. 1512 r.) |
Leonardo da Vinci, uznawany za największego artystę epoki renesansu, urodził się we Włoszech, w Anchiano w pobliżu Vinci w roku 1452. Jego matka pochodziła z chłopskiej rodziny, ojcem był notariusz Pier da Vinci. Leonardo był nieślubnym dzieckiem, na chrzcie nadano mu jednak imię po ojcu: Leonardo di ser Piero da Vinci, co oznacza dosłownie: Leonardo, syn Piera z Vinci.
Na temat dzieciństwa i wczesnej młodości Leonarda wiadomo niewiele. Giorgio Vasari, autor jego pierwszej biografii, dopuścił się wielu nieścisłości, które pokutują do dziś. To, co nie budzi wątpliwości, to fakt, ze dzieciństwo (od ok 2 roku życia) spędził w Campo Zeppi, posiadłości należącej do jego dziadków. Jego edukacja obejmowała podstawy: czytanie, pisanie, liczenie. Uczył się najprawdopodobniej w domu – gdyby chodził do szkoły, starano by się tam skorygować jego leworęczność. W 1466 roku przeniósł się do Florencji, do ojca, który prowadził tam kancelarię adwokacką.
Dzięki ojcu został przyjęty w poczet uczniów Andrei del Verrocchia, znanego malarza i rzeźbiarza – niestety jako nieślubne dziecko Leonardo nie mógł podjąć studiów na uniwersytecie. W pracowni Verrocchia uczniowie często pracowali wspólnie nad jednym dziełem, dlatego trudno wskazać na prace Leonarda z tego okresu.
Twórczość Leonarda da Vinci dzieli się na pięć okresów, w zależności od głównego miejsca pobytu artysty: dwa okresy florenckie, dwa mediolańskie i rzymski.
Twórczość Leonarda da Vinci – I okres florencki
Od 1472 roku Leonardo stał się w pełni niezależnym artystą. Potwierdzeniem tego faktu było jego przystąpienie do florenckiego Bractwa św. Łukasza zrzeszającego malarzy. W tym czasie zajmował się głównie malarstwem, prześcigając w umiejętnościach swojego mistrza. Verrocchio uznał, iż nie może już konkurować ze swoim dawnym uczniem i poświęcił się wyłącznie rzeźbie. Leonardo cieszył się dużym uznaniem florenckich patrycjuszy, otrzymywał zlecenia od książąt i zamożnych kupców. Zgodnie z panującymi wówczas trendami malował techniką olejną. Z tego okresu pochodzą takie prace jak: „Portret Ginevry Benci”, „Madonna Benois”, nieukończony „Pokłon Trzech Króli”, a także liczne szkice i rysunki techniczne.
Twórczość Leonarda da Vinci – I okres mediolański
Do Mediolanu przybył Leonardo w 1482 roku, zabierając ze sobą z Florencji dwóch uczniów: Tommasa do Giovanni Masiniego i Atalanta Migliorottiego. Tu rozpoczął pracę dla dworu Sforzów, prawdopodobnie przyjęto głównie ze względu na talenty muzyczne. Wkrótce jednak uzyskał tytuł nadwornego malarza i inżyniera. Artysta doskonalił przestawianie postaci kobiecych. W tym okresie powstały: portret Cecylii Gallerani, „Dama z łasiczką”, „Madonna w grocie”.
W 1490 roku Ludwik Sforza pozwolił mu urządzić pracownię w swojej rezydencji Corte Vecchia. Leonardo poświecił się pracy malarskiej, a także wynalazkom technicznym i kształceniu uczniów, których grono znacznie wzrosło.
W latach 1495-1498 pracował nad „Ostatnia Wieczerzą” – malowidłem ściennym w kościele Santa Maria della Grazie. W 1497 roku jego mecenas podarował mu ziemię w pobliżu tegoż kościoła, Leonardo stał się w ten sposób zamożnym człowiekiem. Pochłonięty pracą nad wynalazkami, dekoracjami, rebusami, studiowaniem łaciny, projektowaniem studni i kanałów, zgłębianiem praw natury i zasad geometrii niewiele czasu poświęcał malarstwu.
Mediolan opuścił w 1499 roku, po wkroczeniu wojsk francuskich i ucieczce z miasta swego protektora księcia Ludwika.
Twórczość Leonarda da Vinci – II okres florencki
Po opuszczeniu Mediolanu da Vinci krótko przebywał w Mantui, na dworze Isabelli d'Este, następnie udał
