 |
| Albrecht Dürer - autoportret (1498 r.) |
Albrecht Dürer żył w latach 1471-1528. Urodził się w Norymberdze jako trzecie z osiemnaściorga dzieci Albrechta Dürera (ojca). Już we wczesnej młodości rozpoczął naukę w warsztacie złotniczym. W wieku 13 lat wykonał rysunek popiersia, a rok później namalował „Madonnę z dwoma aniołami”. Malarstwa zaczął się uczyć w 1485 r. u norymberskiego artysty Michaela Wolgemuta.
W biografii Dürera wyróżnia się trzy wielkie podróże. Pierwsza z nich miała miejsce w 1490 roku i wiodła przez Nadrenię. Dokładna trasa jednak nie jest znana, wiadomo, że zatrzymał się w Alzacji i w Bazylei, gdzie mieszkał u brata Schongauera, Georga. Do Norymbergi powrócił w 1494 r. W lipcu tego roku zawarł małżeństwo z zamożną mieszczanką, Agnes Frey. W następnych latach powstała seria pejzaży przedstawiająca widoki rodzinnych stron i Wenecji, którą artysta odwiedził na przełomie 1494/95, uciekając przed zarazą.
Jako artysta Dürer uzyskał niezależność w 1497 r. Jego pierwsze prace to głównie portrety i autoportrety. W 1500 namalował „Chrystusa na krzyżu”, jednak w tym okresie zajmował się przede wszystkim grawiurami i drzeworytami (cykl „Objawienie Janowe”, miedzioryt „Adam i Ewa”).
Trzecia wielka podróż twórcy miała miejsce w latach 1505-1506, Dürer udał się wówczas po raz drugi do Wenecji, gdzie tworzyli tacy artyści jak: Tycjan, Giorgione, Vecchio czy Bellini. Pod wpływem szkoły weneckiej artysta namalował „Matkę Boską Różańcową”, przedstawiającą scenę ukoronowania Madonny przez anioły. Mimo popularności i intratnych zleceń, postanowił wrócić do Norymbergi.
Dürer opuścił Włochy, ale jego malarstwo pozostało pod wpływem tej wyprawy. Pierwsze prace powstałe po powrocie to portret młodzieńca i dwie prace ukazujące prarodziców w Raju. W latach 1507-1508 artysta poświęcił się pracy nad obrazem przedstawiającym męczeństwo dziesięciu tysięcy chrześcijan. Obraz zamówił książę Fryderyk Mądry, by podarować je kolegiacie w Wittenberdze. Następnie Dürer przystąpił do malowania „Wniebowzięcia NMP” na ołtarz kościoła dominikanów we Frankfurcie. W 1509 roku został członkiem Wielkiej Rady, co było stanowiskiem prestiżowym, świadczącym o poważaniu, jakim darzyli go mieszkańcy.
W 1511 r. powstała słynna „Adoracja Trójcy Świętej”. W tym czasie Dürer pracował nadal nad drzeworytami i miedziorytami. Większość z nich można zgrupować w trzy serie: „Mała Pasja”, „Duża Pasja” i „Żywot Marii”. Wydaje się, że ta forma pochłonęła go bardziej niż tworzenie obrazów. Od 1515 r. podejmował też próby tworzenia akwafort.
Twórczość Albrechta Dürera
Dürer uniezależnił drzeworytnictwo, kreując je na samodzielną dziedzinę sztuki. Znacznie rozwinął technikę drzeworytu i miedziorytu, szczególnie sposób operowania światłem. Wyjątkowość jego prac polega też na niezwykłym wrażeniu głębi, jakie wywołują. Dzieła takie jak „Rycerz, śmierć i diabeł”, „Św. Hieronim w celi” czy „Melancholia” przyniosły mu szerszą sławę niż obrazy.
Pod wpływem szkoły weneckiej Dürer rozwijał sztukę ukazywania ludzkiego ciała. Widać to wyraźnie na obrazach przedstawiających Adama i Ewę. Porównując obraz z 1507 roku z grafiką powstałą trzy lata wcześniej, a więc przed podrożą do Włoch, widać, że sylwetki obu postaci są smuklejsze. Dynamikę artysta uzyskał poprzez klasyczny kontrapost oraz kontrast jasnych, cielistych postaci z ciemnym neutralnym tłem.
Malarz wykonał kilka autoportretów, często też umieszczał swoją twarz na większych kompozycjach. Jego podobizna widoczna jest na przykład na „Adoracji Trójcy Świętej” (antyczna figura z tablicą z łacińską maksymą) oraz „Wniebowzięciu NMP” (postać na drugim planie).