Król Edyp - interpretacja

Fatum

„Król Edyp” jest tragedią antyczną, której główny bohater musi stawić czoła swojemu losowi. Głównym problemem utworu wydaje się koncepcja przeznaczenia i jego roli w życiu każdego człowieka. Antyczne fatum determinuje dzieje Edypa i sprawia, że pomimo iż bohater czyni wszystko, aby nie wypełniła się straszna przepowiednia i tak wpada w sidła losu.

Przeznaczenie wydaje się tu zatem ślepą, bezrozumną siłą, która niszczy człowieka i w starciu z którą jednostka nie ma żadnych szans. Nie liczą się tu intencje ludzkich czynów, a jedynie ich skutki. Pomimo że Edyp nieświadomie popełnia zbrodnię na swoim ojcu i dopuszcza się kazirodztwa i tak zostaje ukarany. Fatum jest tu zatem siłą należącą do porządku natury, która wymierza sprawiedliwość niejako automatycznie, najważniejsze jest bowiem przywrócenie naruszonego ładu. Tym samym ludzkie życie staje się igraszką w rękach losu, jest głęboko naznaczone niezawinionym cierpieniem. Ostatnie słowa tragedii Sofoklesa dobitnie podkreślają ten fakt:

Śmiertelnika tu żadnego zwać szczęśliwym nie należy,
Aż bez cierpień i bez klęski krańców życia nie przebieży.

Problem tożsamości

Należy również zwrócić uwagę, że utwór można również interpretować na nieco innej płaszczyźnie. Otóż, problem Edypa jest przede wszystkim problemem tożsamości. Tragedia Sofoklesa, realizując założenia kompozycji charakterystycznej dla tego gatunku, jednocześnie odtwarza przebieg procesu dochodzenia bohatera do prawdy o własnej przeszłości. Okazuje się, że ludzka tożsamość nie jest maską, którą można założyć w dowolnym momencie (np. funkcja króla Teb), ale składa się na nią suma różnych doświadczeń, a co ważniejsze również doświadczeń przodków.

Mamy tu do czynienia z koncepcją zgodnie z którą, przeszłość jest kluczowym elementem budowania własnej tożsamości. Utwór sugeruje, że prawdę o sobie można poznać jedynie, jeśli odkryje się i zaakceptuje własne pochodzenie. Warto zwrócić uwagę, że Edyp wprawdzie odkrywa prawdę, ale nie potrafi się z nią pogodzić. To nie bogowie uśmiercają Jokastę i dokonują okaleczenia Edypa, ale czynią to sami bohaterowie. Król Teb sam pochopnie wydaje na siebie wyrok jeszcze przed dotarciem do prawdy. Mówi bowiem:

I tak złoczyńcy klnę, aby on w życiu,
Czy ma wspólników, czyli sam w ukryciu,
Nędzy, pogardy doświadczył i sromu.

Uniwersalizm

„Król Edyp” Sofoklesa jest zatem utworem, który odzwierciedla światopogląd antyczny, ale jednocześnie zawiera sensy ogólne, które odnoszą się do życia każdego człowieka. Tragedia prowokuje uniwersalne pytania o rolę przeznaczenia i przypadku w ludzkim życiu oraz o możliwości poznania prawdy o sobie i świecie.

Polecamy również:

  • Król Edyp - plan wydarzeń

    1. Nieszczęścia spadające na Teby i rozmowa Edypa z Kapłanem.2. Przybycie Kreona, który od wyroczni dowiedział się o zbrodniarzu przebywającym w mieście.3. Prośba chóru o pomoc bogów.4. Apel Edypa do mieszkańców miasta. Więcej »

  • Król Edyp - opracowanie (geneza, czas i miejsce akcji)

    „Król Edyp” powstał między 430 a 425 r. p. n. e. Sofokles oparł swoją tragedię na micie rodu Labdakidów. Motywem przewodnim opowieści była klątwa ciążąca na tebańskim klanie, która stała się przyczyną nieszczęść Edypa i jego dzieci. Więcej »

  • Król Edyp - bohaterowie
  • Król Edyp - motywy

    Władza w „Królu Edypie” jest związana z odpowiedzialnością, dlatego Edyp czuje się zobowiązany odnaleźć mordercę Lajosa, aby uwolnić miasto od gniewu bogów. Wcześniej Lajos i Jokasta, aby uniknąć przeznaczenia (tym samym jako władcy nie narażać Teb na nieszczęścia) zdecydowali się... Więcej »

  • Na czym polega tragizm Edypa?

    Edyp jest bohaterem tragicznym, ponieważ zostaje postawiony w sytuacji bez wyjścia. O jego losie decyduje fatum, dlatego cokolwiek uczyni mężczyzna i tak przepowiednia jego smutnego losu się sprawdzi. Istotą tragizmu Edypa jest więc konflikt tragiczny, w jaki popada bohater. Jest to starcie z przeznaczeniem,... Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 5 + 3 =
Ja
2023-03-10 18:20:17
Tekst przydatny, przejrzysty
Ostatnio komentowane
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59