Charakterystyka Edypa

Pogromca Sfinksa i dobry król Teb

Edyp jest synem króla Teb, Lajosa i jego żony Jokasty. Jako dziecko zostaje jednak porzucony przez rodziców w górach, a następnie wychowuje się w Koryncie. Fakty te jednak wychodzą w tragedii na jaw dopiero pod koniec akcji, kiedy Edyp szuka przyczyn nawiedzenia swojego królestwa przez serię nieszczęść. Bohater zostaje wprowadzony na scenę, kiedy znajduje się u szczytu swojej kariery: jest królem Teb. Został nim w nagrodę za uwolnienie mieszkańców od okrutnego potwora, Sfinksa. Edyp wydaje się zatem władcą idealnym. Nie otrzymuje korony z tytułu dziedzictwa, ale dzięki własnym zasługom. Jego czyny są wręcz wychwalane przez Tebańczyków, co odzwierciedla jedna z pieśni chóru:

Bo gdy potwór skrzydlaty w ogrodzie naszym gości,
Stanął mąż i wyzwolił i zagoił rany;/Nie dozna on mojej przygany.
 

Podejrzliwy i pyszny władca

W tragedii zostają jednak ujawnione również niechlubne cechy Edypa. Dochodzą one do głosu w scenach z wróżbitą Tyrezjaszem i bratem Jokasty, Kreonem. Edyp nie tylko nie chce słuchać mądrych rad mężczyzn, ale podejrzewa ich nawet o zdradę. Kreonowi zarzuca chęć wydarcia mu korony i spiskowanie z jasnowidzem.

Wizerunek Edypa nie jest zatem nieskazitelny. Władca z jednej strony chce odkryć przyczynę gniewu bogów, ale z drugiej instynktownie wyczuwa, że może być ona dla niego niewygodna. Zamiast skupić się na własnym wnętrzu, Edyp poszukuje rozwiązania zagadki w świecie zewnętrznym. Ponadto wyraźnie przejawia pychę mówiąc, że nawet jeśli błądzi, należy słuchać jego rozkazów, ponieważ jest królem.

Zabójca człowieka na rozdrożu

Po objęciu władzy w Tebach Edyp zapomina również, że przed laty dopuścił się zabójstwa. Zamordował człowieka, który nie chciał go przepuścić na rozdrożu. Rozdroże w wielu religiach ma znaczenie symboliczne. Jest to bowiem miejsce, gdzie zwykle gromadzą się złe duchy, żeby nakłonić człowieka do popełnienia złego czynu. Tak się dzieje w wypadku Edypa, który zabija Lajosa. Wprawdzie nie ma on świadomości pokrewieństwa, jakie łączy go z ofiarą, ale jednak dopuszcza się strasznego czynu. Jest to główne przewinienie Edypa. Warto zwrócić uwagę, że bogowie zsyłają na Teby plagi nie dlatego, że Edyp zabił własnego ojca, ale ponieważ w mieście przebywa zabójca króla. To zaś czy jest on jego synem, nie stanowi istoty problemu. Edyp jest zatem zabójcą, człowiekiem, który w porywie gniewu dopuścił się zbrodni. Wybrał więc na symbolicznym rozdrożu niewłaściwą ścieżkę.

Kompleks niejasnej tożsamości

Przyczyną cierpienia Edypa jest przede wszystkim nieznajomość własnej tożsamości. W tragedii bohater wspomina swoje dzieciństwo w Koryncie i wyzwiska, które słyszał od innych pod swoim adresem, a które sugerowały, że może być podrzutkiem. Edyp od początku nie ma więc pewności, kim jest naprawdę. Można tu mówić o pewnego rodzaju kompleksie bohatera związanym z jego niejasną przeszłością. Rozwiązanie zagadki pochodzenia stanowi w tragedii klucz do poznania przyczyn tebańskich klęsk. Edyp okazuje się zabójcą ojca i mężem własnej matki.
 

Cierpiący bohater tragiczny

Edyp jest bohaterem tragicznym. Kiedy odkrywa, że nieświadomie zamordował swojego ojca, wykłuwa sobie oczy i udaje się na wygnanie. Samookaleczenie Edypa może świadczyć o jego heroizmie i przyjęciu na siebie cierpienia. Z drugiej jednak strony jest to kara, której nikt od niego nie żąda. Bohater dokonuje więc osobistego rozrachunku z samym sobą, a cały proces dochodzenia do prawdy toczy się niejako w jego wnętrzu.

Uniwersalna figura ludzkiego losu

Dzieje Edypa mają znaczenie uniwersalne. Sam bohater jest więc figurą ludzkiego losu. Cierpienie, najlepiej charakteryzujące duchowy stan Edypa, jest wpisane w historię każdego pojedynczego człowieka.

Polecamy również:

  • Król Edyp - charakterystyka bohaterów drugoplanowych

    Jokasta - żona i matka Edypa. Jako żona Lajosa kazała słudze zabić swojego małego syna, który według przepowiedni miał w przyszłości popełnić straszne zbrodnie i ściągnąć na Teby gniew bogów. Po odkryciu, że przepowiednia spełniła się, zrozpaczona rozwojem wydarzeń popełnia samobójstwo. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 5 =
Ostatnio komentowane
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59