Błąd słownikowy (wyrazowy) polega na użyciu wyrazu w niewłaściwym znaczeniu.
PRZYKŁADY BŁĘDÓW SŁOWNIKOWYCH
1. Zastępowanie słów niewłaściwymi synonimami:
- fanatyczny zwolennik sałatek zamiast entuzjastyczny (fanatyk jest skrajnie nietolerancyjny w stosunku do innych),
- nostalgia za wakacjami zamiast tęsknota (nostalgia to tęsknota za ojczyzną),
- serwis dedykowany podróżnikom zamiast przeznaczony dla… (dedykować - poświęcić komuś utwór literacki, muzyczny lub dzieło sztuki).
2. Mylenie wyrazów podobnych (paronimów):
- adoptowanie strychu na warsztat zamiast adaptowanie (adaptować - przystosowywać, adoptować - przysposobić dziecko),
- efektywny strój zamiast efektowny (efektowny - robiący wrażenie, efektywny - przynoszący efekty),
- kompania reklamowa zamiast kampania (kampania - szereg działań zmierzających do celu , kompania - grono znajomych / formacja wojskowa).
3. Używanie słów w niewłaściwym znaczeniu:
- wiele alternatyw zamiast wiele opcji (alternatywa - dwie możliwości),
- kolaboracja firm zamiast współpraca (kolaboracja - współpraca z wrogiem),
- przyciągnąć czyjąś atencję zamiast uwagę (atencja - szacunek).
4. Stosowanie pleonazmów (łączenie wyrazów, których treść powiela się):
- poprawić na lepsze (poprawić - zmienić coś na lepsze),
- cofnąć się do tyłu (cofnąć się - posunąć się do tyłu),
- wspólna współpraca (współpraca - wspólne działanie).
5. Nadużywanie wyrazów modnych:
- kultowy film, kultowy reżyser, kultowa fryzura zamiast znany, fascynujący, popularny, modny,
- beznadziejna pogoda, beznadziejny film, beznadziejne samopoczucie zamiast brzydka pogoda, nudny film, złe samopoczucie,
- strasznie, totalnie, kompletnie dla podkreślenia zarówno negatywnej, jak i pozytywnej opinii (strasznie smaczny/strasznie nudny, totalnie udany/totalnie przereklamowany, kompletnie odjechany/kompletnie pijany).
6. Nadużywanie zapożyczeń (gdy pojęcia mają rodzime odpowiedniki):
- kreować wizerunek, fryzurę, grę zamiast tworzyć,
- lider klasy zamiast przewodniczący,
- najwyższy level bezrobocia zamiast poziom.