Zamach w Sarajewie - przyczyny, opis, skutki - Historia

Na początku XX wieku Bałkany były jednym z najbardziej niestabilnych i wstrząsanych konfliktami rejonów w Europie. Było to spowodowane zarówno wielkim zróżnicowanym etniczno – religijnym tych terenów, jak również konfliktów mocarstw walczących o wpływy na tych terenach. Szczególnie wyraźnie ścierały się tu interesy Rosji i Austro – Węgier, oba te państwa bowiem planowały ekspansję w tym kierunku.

Jednym z młodych i ambitnych państw bałkańskich była Serbia. Państwo to było wyraźnym obiektem zainteresowania Rosji, która widziała w Serbii sojusznika w walce o wpływy na Bałkanach i szerzenia idei panslawizmu (jedności wszystkich Słowian, którzy powinni znaleźć się w jednym państwie). Z kolei pogłębianiem swoich wpływów w Serbii zainteresowani byli również Austriacy. Istniała też trzecia opcja polityczna, popierana przez wielu wojskowych i polityków. Utworzyli oni działającą w ukryciu organizację o nazwie „Czarna Ręka”, działającą głównie metodami, które nazwalibyśmy dziś terrorystycznymi. Członkowie „Czarnej Ręki” wierzyli, że naczelnym celem Serbii powinno być zjednoczenie Serbów na wszystkich terenach, także tych znajdujących się pod panowaniem Turcji i Austro – Węgier, w szerszym zaś znaczeniu marzyli o utworzeniu wielkiego państwa serbskiego. Z „Czarną Ręką” powiązana była bardzo podobna organizacja o nazwie „Młoda Bośnia”. Członkowie obu grup często współpracowali ze sobą, zwłaszcza w akcjach wymierzonych przeciwko wspólnemu wrogowi, za jaki uważano Austro – Węgry.

28.06.1914 roku austriacki następca tronu, arcyksiążę Franciszek Ferdynand przyjechał do Sarajewa z dyplomatyczną misją. Spiskowcy uznali to za dobry moment na przeprowadzenie zamachu, który miał pokazać siłę „Czarnej Ręki” i „Młodej Bośni”. Cała akcja obfitowała w liczne zwroty akcji – pierwsze dwie próby ataku na arcyksięcia okazały się nieudane, a spiskowcom nie udało się zranić Franciszka. Kluczowym momentem tego dnia była jednak decyzja arcyksięcia, by odwiedzić w szpitalu rannych w czasie nieudanego zamachu. Przypadkiem na nowej trasie przejazdu znalazł się ostatni z zamachowców, Gawriło Princip. Korzystając z okazji oddał on kilka strzałów z pistoletu, zabijając Franicszka Ferdynanda i jego żonę.

Wydarzenie to wstrząsnęło opinią publiczną. Austro – Węgry wystosowały do Serbii ostre ultimatum, którego warunki oznaczały w praktyce uzależnienie tego państwa od monarchii c.k. Po dłuższym zastanowieniu Serbia odrzuciła ultimatum, jednakże nie w całości, a jedynie w najbardziej kontrowersyjnym punkcie dotyczącym  prowadzenia śledztwa przez władze austriackie na terenie Serbii. Jednakże nawet odrzucenie tego jednego punktu uznano za powód dostateczny do wojny. Austro – Węgry wypowiedziały wojnę Serbii 28 lipca. W odpowiedzi swoją mobilizację ogłosiła Rosja, na co odpowiedziały z kolei Niemcy. Wojna niemiecko – rosyjska rozpoczęła się 1 sierpnia, a niemiecko – francuska – 3.08. Jako ostatnie do wojny przyłączyła się Wielka Brytania, 4.08.1914 roku. Europa stanęła w ogniu.

Gawriło Princip nie dożył końca wojny, którą wywołał jego czyn. Zmarł w więzieniu serbskim w połowie 1918 roku.