Zabór pruski - charakterystyka (gospodarka, oświata, rolnictwo i in.)

Zabór pruski, później zaś niemiecki, przeszedł w trakcie XIX wieku największy rozwój gospodarczy, stając się najbogatszym zaborem ze wszystkich. Było to konsekwencją świadomej polityki pruskiej, której zależało na transformacji wcielonych ziem w potężne zaplecze ekonomiczne. Stąd też gwałtowny rozwój Wielkopolski, Pomorza i ciągle mocno spolonizowanego Śląska.

To w zaborze pruskim doszło najwcześniej do uwłaszczenia chłopów. Wprowadzane ono było etapami od roku 1823 i dało najlepsze rezultaty ze wszystkich reform uwłaszczeniowych na ziemiach polskich. W wyniku planowego i kontrolowanego procesu transformacji efektem uwłaszczenia chłopów stało się powstanie dużych, nastawionych na produkcję gospodarstw. Liczba chłopów małorolnych lub bezrolnych była stosunkowo niewielka, co sprzyjało rozwojowi prowincji. Jednocześnie zaś na Pomorzu, Prusach Wschodnich i w mniejszym stopniu Wielkopolsce nadal istniała grupa bogatej szlachty o znacznych posiadłościach ziemskich – tzw. junkrów. Z czasem w ich szeregi wmieszały się niektóre najsilniej zgermanizowane rody polskie. W latach 80. i 90. władze pruskie prowadziły politykę wykupywania od Polaków ziemi i parcelacji jej pomiędzy niemieckich osadników.