Hipolit Cegielski był polskim przemysłowcem, humanistą, filologiem, społecznikiem, nauczycielem. Dziełem jego życia są zakłady przemysłowe oznaczone symbolem HCP wpisanym w koło, które mimo zawieruchy dwóch wojen światowych i nacjonalizacji zakładów w czasach komunistycznych, istnieją do dziś, będąc w pewnym sensie pomnikiem jego dokonań.
Dzieciństwo
Hipolit Cegielski urodził się 6 stycznia 1813 roku w Ławkach k/Gniezna, jako syn Michała Cegielskiego i Józefy z Palkowskich. W dzieciństwie przeżył śmierć matki oraz bankructwo ojca. Być może dlatego, nie chcąc być dla niego ciężarem, stał się bardzo samodzielny jak na swój ówczesny wiek. W latach 1827-1830 uczęszczał do gimnazjum w pobliskim Trzemesznie. Potem jednak przeniósł się do Poznania, gdzie ukończył Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny. Po maturze rozpoczął naukę na uniwersytecie w Berlinie, który ukończył broniąc pracy doktorskiej „De negatione”.
Praca
Po studiach, zaczął nauczać w swoim dawnym gimnazjum w Poznaniu, języka polskiego, historii oraz łaciny i greki. Dużo wtedy publikował, zwłaszcza artykuły z zakresu lingwistyki i dydaktyki. Na szczególną uwagę zasługuje rozprawa „O słowie polskim i koniugacjach jego”, którą wydał w 1842 roku. Został jednak wyrzucony z pracy ponieważ sprzeciwił się kontroli, jakie w czasie niepokojów związanych z wybuchem powstania krakowskiego w 1846 roku, nakazały władze zaborcze w pokojach uczniów gimnazjum. Ponadto został przez władze pruskie oskarżony o podżeganie swoich wychowanków do protestów antyzaborczych. Pozbawiony w ten sposób możliwości utrzymania rodziny, założył z pomocą przyjaciół sklep z narzędziami rolniczymi, z czasem przekształcony w niewielką fabrykę narzędzi i maszyn rolniczych. Zakład ten systematycznie się rozrastał (powstała min. odlewnia). W 1849 roku zakład zatrudniał już 400 pracowników i wciąż się prężnie rozwijał. Produkowane przez jego zakład narzędzia zyskały duże uznanie w Wielkopolsce ze względu na ich trwałość i dobre wykonanie. W ten sposób Cegielski przyczynił się do rozwoju zarówno przemysłu, jak i rolnictwa na terenie Wielkopolski. Klientów szukał wśród polskich rolników z Wielkopolski i Królestwa. Kluczowym momentem rozwoju fabryki było zainstalowanie maszyny parowej, która była jednym z najważniejszych wynalazków XIX wieku. Dzięki niej Cegielski zaczął produkować mechaniczne młockarnie i stał się poważną konkurencją dla niemieckich przedsiębiorców. Mimo zajęć związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, wciąż publikował. Wydał min. rozprawę „O języku polskim...” w 1852 roku oraz „Narzędzia i machiny rolnicze” w 1858 roku.
Działalność społeczna
Współpracował z Karolem Marcinkowskim. Pełnił w latach 1850-68 funkcje wiceprezesa Towarzystwa Pomocy Naukowej. Był współtwórca i prezesem Towarzystwa Przemysłowego oraz prezesem Centralnego Towarzystwa Gospodarczego a także wiceprezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wspierał rozwój szkolnictwa średniego w Poznaniu. Z jego inicjatywy powołano poznańską szkołę realną. W 1848 roku założył pierwszy niezależny poznański dziennik „Gazetę Polską”. Był jej redaktorem naczelnym. Ponadto pisał do „Gońca Polskiego” oraz założył drugą gazetę „Dziennik Poznański”. Jego publikacje o charakterze liberalno-narodowym odegrały szczególną rolę w podtrzymaniu i wzbudzaniu ducha narodu na terenie zaboru pruskiego.
Polityka
Hipolit Cegielski był członkiem Koła Polskiego, posłem Reichstagu wybranym w 1849 roku. Po zakończeniu kadencji wspierał działalność koła.
Życie rodzinne
W 1841 roku ożenił się z Walentyną Motty, z którą miał troje dzieci: Stefana, Karolinę i Zofię. Zmarł 30 listopada 1868 roku w Poznaniu. Jego dzieci były w tym czasie jeszcze nieletnie, dlatego opiekę nad nimi, jak i dozór nad majątkiem, który im zostawiał, przekazał swemu serdecznemu przyjacielowi Bolesławowi Dembińskiemu. Pochowany został w pobliżu grobu Karola Marcinkowskiego na poznańskim cmentarzu Św. Marcina. Jego grób w czasie II wojny światowej został doszczętnie zdewastowany przez Niemców. Po osiągnięciu wieku dorosłego kontrolę nad firmą przejął jego syn Stefan wprowadzając do użycia nowinki techniczne końca XIX wieku.
W grudniu 2012 roku Sejm RP przyjął uchwałę związaną z 200 rocznicą narodzin Hipolita Cegielskiego, a rok 2013 został nazwany rokiem jego imienia przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego.