Woodrow Wilson - biografia, polityka, dokonania

Thomas Woodrow Wilson urodził się 28.12.1856 roku w Staunton, na terenie Stanów Zjednoczonych. Pochodził z rodziny o szkockich korzeniach, głęboko wierzącej (ojciec był pastorem). Studiował na uniwersytecie w Baltimore i Princeton, później zaś poświęcił się karierze naukowej. Jej zwieńczeniem było objęcie funkcji rektora w Princeton w roku 1902. W czasie swojej kariery naukowej nauczył się świetnie mówić po niemiecku – zdolność ta przydawała mu się w późniejszych latach.

W politykę zaangażował się realnie około roku 1910, będąc przedstawicielem demokratów. Już wcześniej znany ze swoich prac na tematy polityczne, wygrał wybory na gubernatora stanu New Jersey w roku 1910. Sukcesy na stanowisku gubernatora umocniły jego pozycję, stąd też został wybrany na kandydata demokratów w czasie wyborów prezydenckich w roku 1912. Po trudnej kampanii został on ostatecznie wybrany prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Jako prezydent, Woodrow Wilson przeprowadził szereg ważnych reform, wśród których najważniejszymi jest powołanie Federalnego Systemu Rezerw i Federalnej Komisji Handlu. Wiele jego decyzji z tego okresu jest do dziś dyskutowana przez anglosaskich historyków i rozważana jest ich słuszność. Woodrow Wilson zabiegał też o poprawę warunków pracy, prawo do strajku i prawa polityczne robotników.  Z drugiej strony należy pamiętać, że nie sprzeciwiał się, a nawet pośrednio przyczynił się do umocnienia polityki segregacji rasowej, zwłaszcza wobec czarnej ludności USA.

Po wybuchu I wojny światowej Woodrow Wilson oficjalnie ogłosił neutralność, trzymając się tym samym założeń amerykańskiej polityki izolacjonizmu. Wbrew oficjalnym deklaracjom jednak rozważał w czasie trwania konfliktu, czy Stanom Zjednoczonym opłaca się zaangażować w wojnę, a jeżeli tak, to po czyjej stronie. Udało mu się wygrać wybory prezydenckie w roku 1916, co jeszcze umocniło jego władzę. Ostatecznie, w roku 1917, po licznych skandalach dyplomatycznych i prowokacjach Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę Państwom Centralnym. Zaangażowanie się USA w wojnę praktycznie przechyliło szalę zwycięstwa na korzyść Ententy, a Wilson stał się bohaterem.

Woodrow Wilson znany jest też ze swoich „14 punktów”, propozycji przedłożonej w roku 1918 Kongresowi, w której zawarł warunki, na których powinien opierać się przyszły pokój. Głównymi myślami owego dokumentu było zapewnienie narodom prawa do samostanowienia, jawność w polityce międzynarodowej i powołanie organizacji, która dbałaby o zapobieganie wojnom.

W roku 1919 brał udział w konferencji pokojowej w Paryżu, ostatecznie jednak Kongres USA nie pozwolił mu na włączenie Stanów w struktury powstałej Ligii Narodów. Stany podpisały również osobne pokoje z Państwami Centralnymi. Z dużym niezadowoleniem Wilson przyglądał się również pracom nad ustawą prohibicyjną, która miała zakazać sprzedaży, produkcji i spożycia alkoholu na terenie całych Stanów Zjednoczonych. Jego veto w tej sprawie zostało jednak odrzucone przez Kongres i prohibicja stała się faktem od 17.01.1920 roku.

Po roku 1920 coraz wyraźniej dawały mu się we znaki problemy zdrowotne, zwłaszcza zaś  powikłania po przebytym zawale, które znacznie utrudniały mu udział w życiu społecznym. Z tego też powodu nie próbował nawet czynnie zaangażować się w politykę po upływie swojej kadencji. Wycofawszy się z życia publicznego, zmarł 3.02.1924. Jest uważany przez swoich rodaków za jednego z najważniejszych prezydentów w XX wieku, mimo że spora część jego decyzji jest do dzisiaj uważana za kontrowersyjne.