Bolesław Śmiały (1042 – 1082) był władcą z dynastii Piastów, synem Kazimierza Odnowiciela. Bolesław panował jako książę polski w latach 1058 – 1076, a od 1076 – 1079 jako król Polski.
Sytuacja polityczna w Europie stała się dla nowego władcy polskiego wyjątkowo korzystna. Rozpoczął się bowiem konflikt między Papiestwem, a Cesarstwem – spór o inwestyturę. Bolesław opowiedział się po stronie papieża – Grzegorza VII, w jego walce o dominację w Europie z cesarzem Henrykiem IV.
Książę polski chcąc uniezależnić się od Cesarstwa starał się stworzyć blok państw antycesarskich. W tym celu trzykrotnie – w latach 1060, 1064 oraz 1077, podejmował interwencje na Węgrzech. Bolesławowi udaje się osadzić na tamtejszym tronie swoich kandydatów – w roku 1060 królem Węgierskim zostaje Bela, kolejno w roku 1074 – Gejza oraz Władysław w roku 1077.
Stosunki polsko – czeskie pogarszają się po zaprzestaniu płacenia trybutu przez Bolesława Śmiałego, ze Śląska. Władca polski otrzymał taką sytuacje jeszcze w spadku po swoim ojcu – Śląsk był obciążony trybutem na rzecz Czech, a ci ostatni byli lennikami cesarstwa. Pomimo, że pierwsza wyprawa księcia polskiego w roku 1060 pod Hradec zakończyła się niepowodzeniem, to już wyprawy w latach 1070 – 1072 zakończyły się pełnym sukcesem Bolesława Śmiałego.
W efekcie licznych starć oraz zawiązywania sojuszy, w ówczesnej Europie powstały dwa bloki państw – Czechy wspierające cesarstwo oraz Polska i Węgry popierające papiestwo. Wybór takiego sojusznika przyniósł szybko korzyści dla władcy polskiego. W roku 1075 uregulowano ostatecznie kwestie związane z odbudową metropolii gnieźnieńskiej, a w roku 1076 Bolesław za zgodą Grzegorza VII koronował się na króla Polski.
Istotne dla Bolesława były również działania w kierunku wschodnim. W roku 1069 po raz pierwszy władca polski interweniuje na Rusi, gdzie rządy objął jego kandydat – Izasław. Był on jednak skonfliktowany ze swoimi braćmi i traci władzę w roku 1073.
Bolesław ponownie interweniuje w jego interesach w roku 1077, kiedy to została zorganizowana druga wyprawa na Ruś. Pomimo, że Bolesław początkowo nie zamierzał już pomagać Izasłowi i nawet porozumiał się z jego braćmi, to ten pierwszy poprosił o pomoc papieża. W takiej sytuacji Bolesław związany sojuszem z Grzegorzem VII nie mógł odmówić. Za sprawą Bolesława Izasław ponownie zasiada na tronie, a stolica Rusi zostaje zdobyta.
Bolesław swój przydomek Szczodry zawdzięcza przede wszystkim dokończeniem odbudowy arcybiskupstwa w Gnieźnie, odbudowy kościołów oraz klasztorów, a także nadawanie dóbr możnym świeckim. Do określenia osoby władcy używano również innych określeń – Śmiały, Wojowniczy czy też Dziki. Miały one prawdopodobnie podstawę w waleczności, działaniach jakie podejmował Bolesław na arenie Europejskiej.