W budowie pierwotnej młodych korzeni wyróżnić możemy trzy podstawowe systemy tkanek: najbardziej zewnętrzną skórkę, leżącą pod nią korę pierwotną i zajmujący centralną cześć korzenia walec osiowy zawierający wiązki przewodzące.
Skórka zwana inaczej ryzodermą lub epiblemą to tkanka okrywająca, która osłania głębsze partie korzenia. Jej najważniejszą funkcją jest pobierania z gleby wody wraz z rozpuszczonymi solami mineralnymi. Zbudowana jest z jednej warstwy żywych cienkościennych komórek. Ryzoderma wytwarza liczne długie wyrostki – włośniki, które zwiększają powierzchnię chłonną korzenia.
Pod skórka znajduje się gruby cylinder luźno ułożonych komórek miękiszowych które tworzą korę pierwotną. Komórki kory są żywe i cienkościenne, a pomiędzy nimi występują liczne przestwory, które ułatwiają wymianę gazową. Główną funkcją kory w młodszych korzeniach jest pośredniczenie w transporcie wody wraz z solami mineralnymi pomiędzy skórką a wiązkami przewodzącymi walca osiowego, a w starszych magazynowanie substancji odżywczych (głównie w postaci skrobi).
Korę pierwotną od wewnątrz ogranicza endoderma (śródskórnia) czyli pierścień utworzony z pojedynczej warstwy ściśle do siebie przylegających martwych komórek o zgrubiałych ścianach komórkowych. Tylko nieliczne komórki tzw. przepustowe pozostają żywe i cienkościenne i to właśnie dzięki nim woda przemieszcza się z kory pierwotnej do walca osiowego.
Od wewnątrz z endodermą graniczy perycykl (okolnica), czyli pojedyncza warstwa komórek miękiszowych, które posiadają zdolność podziałów. Okolnica umożliwia wzrost korzeni bocznych oraz uczestniczy w tworzeniu wtórnej budowy korzenia roślin wieloletnich.
Środek korzenia zajmuje walce osiowy, w którym znajdują się wiązki przewodzące ułożone na przemiennie. Na przekroju poprzecznym w centrum walca znajduje się drewno pierwotne (ksylem pierwotny), które przyjmuje postać najczęściej czteroramiennej gwiazdy (ramiona sięgają do perycyklu). Pomiędzy ramionami drewna znajdują się pasma łyka pierwotnego (floemu pierwotnego). Pomiędzy drewnem a łykiem znajduje się pierwotna tkanka twórcza – kambium wiązkowe. Taki układ wiązek w walcu osiowym jest charakterystyczny dla roślin nagonasiennych i okrytonasiennych dwuliściennych.
U jednoliściennych centrum korzenia stanowi miękiszowy rdzeń , wokół którego naprzemiennie ułożone są wiązki łyka i drewna. Jednoliścienne to w większości rośliny zielne, które nie mają zdolności wtórnego przyrostu na grubość (nie występuje wtórna tkanka twórcza).
 |
|
Przekroj poprzeczny przez korzeń kosaśca bródkowego - od zewnąrz: |