Wsie były pierwotnie osiedlami ludności rolniczej. Obecnie wraz z przekształceniami gospodarczymi (mniejsza ilość ludzi jest w stanie produkować więcej żywności) stają się osiedlami spełniającymi wiele funkcji – administracyjne, usługowe, przemysłowe, turystyczne (wsie letniskowe z pokojami gościnnymi, gospodarstwami agroturystycznymi i drugimi domami). I tak np. w Wielkiej Brytanii chociaż rolnictwem zajmuje się tyko niewiele ponad 1% ludności aktywnej zawodowo, na wsi mieszka około 20% mieszkańców.
Największy udział ludność wsi ma do dnia dzisiejszego w krajach Afryki na południe od Sahary, w Azji Centralnej, Wschodniej i Południowej oraz na wyspach Oceanii (np. w Burundi w Afryce 90%, w Papui Nowej Gwinei 87% w 2012 roku). W skali świata udział ludności miejskiej i wiejskiej jest obecnie równy.
Osadnictwo wiejskie może mieć charakter:
- rozproszony – osiedla samotnicze (składające się z oddalonych od siebie gospodarstw) oraz farmy (zwłaszcza w Ameryce Północnej, Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii),
- skupiony – wsie i przysiółki (niewielkie skupiska gospodarstw rolnych powstające poza główną częścią wsi).
Wsie (skupiska większych społeczności ludzkich) powstawały także w społeczeństwach pierwotnych. Żyjący w Amazonii myśliwski lud Yanomami zamieszkuje w grupach 50-400 ludzi owalne domy zwane shobano. Zbudowane one są z drewna i przykryte liśćmi palmowymi otaczając palisadą plac w centrum domu/osiedla o średnicy do 100 m. Wykorzystywane są przez kilka lat a potem porzucane.
W Polsce i w Europie Zachodniej osadnictwo wiejskie (kolonizacja rolnicza) sięga czasów średniowiecza. Wtedy ukształtowały się widoczne do dziś wiejskie układy osadnicze takie jak: ulicówka, wielodrożnica, czy okolnica.
![]() |
Typowa północnoamerykańska farma w Ontario (Kanada); autor: Stan Shebs (09.2002), źródło: wikipedia.org |
![]() |
Fragment ulicówki - wieś Anusin; autor: Lilly M (5.09.2009), źródło: wikipedia.org |