Urbanizacja to proces rozwoju osadnictwa miejskiego.
Miasta to jednostki osadnicze charakteryzujące się dużą gęstością zabudowy i gęstością zaludnienia, małą ilością (lub brakiem) terenów rolniczych, obecnością ludności miejskiej, zatrudnionej poza rolnictwem (przemysł i usługi) i prowadzącej specyficzny miejski tryb życia. Charakter miasta zazwyczaj kształtuje się w długiej historii.
W różnych państwach stosuje się różne kryteria odróżniające miasta od innych jednostek osadniczych. Jest nim zazwyczaj liczba ludności (np. 200 mieszkańców w Finlandii, ale 30 tys. mieszkańców w Japonii) albo prawa miejskie (w Polsce).
Procesy urbanizacyjne rozumieć można na kilka sposobów:
- wzrost odsetka (w %) ludności miejskiej w całkowitej liczbie ludności kraju/regionu będący skutkiem migracji wewnętrznych ze wsi do miasta określany na podstawie
współczynnika urbanizacji = (liczba ludności zamieszkałej w miastach/liczba ludności państwa lub regionu) x 100 – jest to podejście demograficzne,
- powiększanie się istniejących miast, powstawanie nowych miast (czasami tylko przez nadanie praw miejskich istniejącemu osiedlu, które do tej pory miastem nie było) i powstawanie dużych obszarów zurbanizowanych