Bezżuchwowce to kręgowce występujące w morzach i wodach słodkich. Zaliczamy do nich śluzice i minogi. Charakterystyczną cechą bezżuchwowców jest brak szczęk oraz płetw parzystych.
Budowa bezżuchwowców na przykładzie minoga
Budowa zewnętrzna
Węgorzowate miękkie ciało minoga okryte jest gładką skórą (brak łusek) i dużą ilością śluzu. Możemy je podzielić na słabo wyodrębnione: głowę, tułów i ogon. Na głowie znajduje się para małych oczu i pojedynczy otwór nosowy. Otwór gębowy otoczony jest lejkowatą przyssawką zaopatrzona w rogowe ząbki (brak szczęk). W grzbietowej części ciała znajdują się płetwy nieparzyste: grzbietowa i ogonowa.
 |
|
Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis)/M.Buschmann (2004)/commons.wikimedia.org |
Układ szkieletowy i mięśniowy
Szkielet osiowy tworzy struna grzbietowa otoczona łącznotkankową osłoną i chrzęstnymi łukami kręgowymi. W części głowowej występuje chrzęstna czaszka, którą tworzą puszka mózgowa, aparat przedgębowy lejka i koszyczek skrzelowy. Mięśnie bezżuchwowców ułożone są metamerycznie
Układ pokarmowy
Minogi są zewnętrznymi pasożytami ryb. Żywią się ich krwią i tkankami miękkimi. Aby pobrać pokarm przyczepiają się do ciała ryby za pomocą lejkowatej przyssawki i nacinają ich skórę rogowymi ząbkami. Układ pokarmowy minogów składa się z otwory gębowego otoczonego lejkiem przygębowym, jamy gębowej (z językiem służącym do zasysania krwi), przełyku , jelita prostego (z żołądkiem) i otworu odbytowego.
Układ oddechowy
Układ oddechowy tworzą skrzela, które u minoga mają postać siedmiu par worków skrzelowych otwierających się na zewnątrz osobnymi otworami. Woda, która dostaje się do wnętrza ciała minoga przez otwór gębowy lub otwory skrzelowe (gdy minóg jest przyssany do ryby) opłukuje worki skrzelowe (zachodzi wymiana gazowa). Następnie wypływa na zewnątrz przez otwory skrzelowe.
Układ krwionośny
Układ krwionośny jest zamknięty. Występuje jeden obieg krwi. Minogi posiadają jednoprzepływowe (przepływa przez nie krew pozbawiona tlenu) serce żylne (zbudowane z zatoki żylnej, 1 komory i 1 przedsionka), które jest unerwione przez włókna autonomicznego układu nerwowego.
Układ nerwowy
Układ nerwowy zbudowany z mózgu i rdzenia kręgowego. Mózg ma budowę liniową (poszczególne części ułożone jedna za drugą), zbudowany jest z pięciu części. Najlepiej rozwiniętą częścią mózgu jest rdzeń przedłużony (ośrodek czucia skórnego), a najsłabiej móżdżek. . Kresomózgowie zawiera zawiązki prymitywnej kory nerwowej. Od mózgu odchodzi 10 par nerwów czaszkowych.
Narządy zmysłu występują w postaci: linii bocznej (ciągnącej się wzdłuż ciała), parzystych oczu, pojedynczego narządu węchu, narządu słuchu i równowagi w postaci ucha wewnętrznego (składającego się z pęcherzyka słuchowego i dwóch kanałów półkolistych).
Układ wydalniczy stanowią proste nerki (u dorosłych form parzyste pranercza, u zarodków przednercze), moczowody i pęcherz moczowy. Dodatkowo w wydalaniu metabolitów uczestniczą też skrzela.
Minogi są rozdzielnopłciowe. Ich gonady nie posiadają przewodów wyprowadzających (gamety wydostają się na zewnątrz po pęknięciu ich ścian). Zapłodnienie jest zewnętrzne. Rozwój złożony z larwą ślepicą, która budową zupełnie nie przypomina postaci dorosłej.