Zasada podziału władzy
Zasada podziału władz (na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą) jest przeciwstawieniem modelu jednolitej władzy państwowej. Jej szczególne rozpropagowanie zawdzięczamy myśli politycznej Johna Locke’a oraz Monteskiusza (który zawarł swoje główne idee polityczne w dziele O duchu praw). Myśliciele ci za podstawowe założenie uznali skłonność władzy do nadużyć oraz ograniczania wolności jednostki. Na bazie tego poglądu wysunęli koncepcję ograniczenia rządów jednowładczych poprzez rozdzielenie władzy państwowej i przekazanie odpowiednich jej kompetencji kilku organom państwowym. Podział rządów pomiędzy organy państwowe miał być dokonany z uwzględnieniem trzech funkcji państwa – tworzenie ustaw (funkcja legislacyjna), wprowadzanie ustaw w życie (funkcja egzekutywna) oraz rozstrzyganie sporów zgodnie z przepisami zawartymi w tych aktach (funkcja jurysdykcyjna). Władza miała być rozdzielona w taki sposób, żeby każdą z tych funkcji pełnił inny organ państwowy.
Obecnie wprowadzenie tej zasady jest uznawane raczej za pewien stan idealny, bowiem w praktyce bardzo trudno jest dokładnie wydzielić kompetencje poszczególnych organów państwowych tak żeby odzwierciedlało to podział na te trzy typy władzy. W związku z tym często można spotkać się z sytuacją, kiedy organy władzy ustawodawczej pełnią którąś z funkcji klasycznie przypisanej władzy wykonawczej etc. Sprawę komplikuje dodatkowo fakt, iż we współczesnych systemach politycznych rzadko kiedy spotykamy się z modelem kiedy te typy władzy są sobie przeciwstawione – bardzo często rząd i parlamentarna większość tworzą jedność, a opozycyjna do nich jest mniejszość parlamentarna.
Zasada równowagi władz
Zasada równorzędności władz zakłada, iż między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą panuje równy podział, żadna ze stron nie posiada większych uprawnień niż pozostałe. Również i w ty przypadku trudno obecnie mówić o jej ścisłym przestrzeganiu, bowiem systemy polityczne państwa z reguły są tak skonstruowane, że przyznają któremuś z organów większe znaczenie niż innemu – przeważnie mamy do czynienia z przewagą parlamentu lub rządu nad pozostałymi typami władzy.