Ludowa inicjatywa ustawodawcza oznacza jedną z form demokracji bezpośredniej, która uprawnia określoną liczę obywateli, posiadających czynne prawo wyborcze do przedłożenia własnego projektu zmian w prawie.
Możemy mówić o inicjatywie sformułowanej (zgłoszenie dokładne, sprecyzowanego projektu ustawy) i niesformułowanej (przedstawienie jedynie kwestii problemowej, która powinna być rozpatrzona). Wyrażenie poparcia projektu ustawy, który ma zostać złożony, polega na podpisaniu się pod tekstem przez wnioskodawców. Większość inicjatyw pilotowana jest przez utworzony na te okoliczności komitet obywatelski.
Posłowie są zobowiązani do rozpatrzenia złożonego przez wnioskodawców projektu, nie muszą jednak go uwzględnić w swoich własnych projektach. Niezwykle ważne jest to, że ludowa inicjatywa ustawodawcza nie może dotyczyć spraw, które są zastrzeżone przez Konstytucję dla innych podmiotów, tj. ustawy budżetowej, która należy do Rady Ministrów.
Inicjatywa ludowa obecnie jest praktykowana w takich krajach jak: Włochy, Szwajcaria i Hiszpania. W Polsce także jest stosowana, ale jedynie w formie sformułowanej.
Ponadto Konstytucja Polska precyzuje konkretną liczbę obywateli, która może złożyć projekt, jest to 100 tysięcy obywateli mających czynne prawo wyborcze.