Separatyzm to pojęcie, którego używa się na określenie wszelkich ruchów grup społecznych dążących do uzyskania odrębności (w różnych sferach – najczęściej politycznej, kulturowej, religijnej, ekonomicznej) od większej grupy. Termin ten pochodzi z łaciny (separatio), gdzie oznacza – oddzielenie.
Warto podkreślić, że dążenia separatystyczne mogą charakteryzować się bardzo różnym przebiegiem – niektóre z nich mają charakter pokojowy, inne natomiast prowadzą do długoletnich, krwawych konfliktów. W przypadku sukcesu ruchu separatystycznego powstaje zwykle nowe państwo, które następnie musi ustabilizować się na arenie międzynarodowej i zostać uznane przez istniejące państwa. Sytuacje takie zdarzają się jednak dość rzadko – przykładem może być powstanie Sudanu Południowego w 2011 r.
Separatyzm jest jednym z ważniejszych źródeł niektórych współczesnych konfliktów politycznych, ponieważ polityczna mapa świata w wielu miejscach nie przystaje do rzeczywistych potrzeb zamieszkujących poszczególne kraje grup etnicznych czy narodów.
Separatyzm – przyczyny
- niedostosowanie granic poszczególnych państw do potrzeb (przykładem może być Afryka, gdzie granice państw były ustalane arbitralnie przez mocarstwa kolonialne),
- unitarna polityka danego państwa (choć często jest ona konieczna) bez uznawania praw mniejszości do zachowywania swojego dziedzictwa,
- konflikty między poszczególnymi grupami (od nierówności społecznych i politycznych po stosowanie przemocy i prześladowania).
- kwestie ekonomiczne,
- propaganda wąskiej grupy, która chce zdobyć wpływy w nowopowstałej jednostce politycznej.
Separatyzm - przykłady
Ruchy separatystyczne można obserwować na całym świecie – w Europie najsłynniejszymi przykładami są konflikty w Irlandii Północnej oraz w Hiszpanii – w Kraju Basków. Inne przykłady ruchów separatystycznych to m.in. Tamilowie na Sri Lance, Tybetańczycy w Chinach, Kurdowie w Turcji.
