Człowiek jako pewien element składowy społeczeństwa zajmuje określoną pozycję we wspólnocie, w związku z tym pełni również określone role społeczne. Chcąc wskazać, czym jest rola społeczna, możemy posłużyć się najczęściej używaną przez socjologów definicją, która mówi, że role społeczne to: „zespół norm postępowania, nakazów, zakazów, cech psychicznych i fizycznych oraz wartości, które tworzą pewien wzór wytworzony przez społeczeństwo”.
Definicja ta nie wyczerpuje jednak zakresu znaczeniowego ról społecznych, bowiem określa się tym mianem również: „oczekiwane zachowania, przypisane do danej pozycji społecznej” oraz „zestaw praw i obowiązków wynikających z miejsca zajmowanego w społeczeństwie”.
Jeśliby sumarycznie potraktować te dwie definicje, wówczas zakres tego pojęcia obejmowałby zarówno typowe zachowania jednostki zajmującej określone miejsce w strukturze stratyfikacyjnej, powierzchowność jednostki oraz charakterystyczny sposób komunikowania się.
Każdy człowiek w ciągu swojego życia pełni różne role społeczne, w zależności choćby od wieku (rola dziecka, ucznia, rodzica) czy wykonywanego zawodu (rola nauczyciela, lekarza, prawnika). Z reguły jednostka spełnia kilka ról jednocześnie (przykładowo rola matki wraz z rolą urzędnika oraz rolą katoliczki), może to czasem prowadzić do konfliktu ról społecznych, w sytuacji kiedy funkcje te się wzajemnie wykluczają.
Role społeczne mają niebagatelne znaczenie w społeczeństwie, przede wszystkim ze względu na fakt, iż ustalają pewne wzorce zachowań członków wspólnoty, porządkują rzeczywistość społeczną, zapewniając przy tym ład społeczny.
Jeśli członek społeczeństwa nie wywiązuje się ze swoich ról w odpowiednim stopniu, wówczas może on podlegać różnego rodzaju sankcjom – przykładowo: pracownik nie wypełniający swoich obowiązków bądź zachowujący się niestosownie w swoim miejscu pracy może zostać zwolniony, uzyskać upomnienie szefa lub podlegać potępieniu ze strony środowiska.