Państwo laickie (łac. laicus – świecki, gr. laikós – ludowy, od laós – lud) to takie, w którym występuje wyraźny rozdział Kościoła od państwa; kraj o charakterze stricte świeckim. Żadna religia bądź Kościół nie ma wpływu na sprawy państwowe. W krajach tego typu obywatelom gwarantuje się wolność i niezależność wyznaniową oraz swobodę praktyk religijnych. Z reguły panuje tutaj powszechna laickość stosunków społecznych.
Zróżnicowanie państw laickich - państwa radykalnie świeckie i umiarkowanie świeckie
Występują dwie formy państw laickich: kraje radykalnie świeckie oraz umiarkowanie świeckie.
Państwo radykalnie świeckie
W takim typie państwa religie czy kościoły nie posiadają uprzywilejowanej pozycji, obowiązuje całkowity ich rozdział od struktur państwowych – państwo przyjmuje postawę neutralności wobec wierzeń i poglądów religijnych oraz światopoglądu obywateli. Neutralność oznacza tutaj jedynie zagwarantowanie swobód wyznaniowych na poziomie indywidualnym, nie zapewnia z kolei takich praw kościołom jako instytucjom.
Obowiązującą zasadą jest w tym modelu zakaz publicznego uzewnętrzniania swoich przekonań religijnych. Najlepiej widać to ostatnimi laty we Francji, która ustanowiła kilka lat temu zakaz prowadzenia w szkołach edukacji religijnej, zakaz noszenia symboli, oznak religijnych (krzyży, jarmułek, chust muzułmańskich), a nawet zakaz zawierania w programach partii politycznych jakichkolwiek odwołań religijnych.
Model ten swoimi korzeniami sięga Francji, którą obecnie uznaje się za jedno z najsilniej laickich krajów w Europie. Początków idei zeświecczenia państwa francuskiego należy upatrywać w myśli Wielkiej Rewolucji Francuskiej, która wprowadziła taki pogląd do obiegu. Nabrał on prawnego charakteru na początki XX wieku, kiedy to na mocy ustawy kościoły utraciły swoją osobowość prawną, stając się od tego momentu wyłącznie stowarzyszeniami.
Innym przykładem państwa radykalnie świeckiego jest Holandia.
Państwo umiarkowanie świeckie
Państwo laickie również stosuję zasadę rozdzielenia państwa od Kościoła, natomiast czyni to w łagodniejszy sposób. Przede wszystkim nie zabrania uzewnętrzniać publicznie swoich przekonań religijnych – obywatele mogą publicznie nosić oznaki religijne, niektóre symbole pojawiają się nawet w przestrzeni publicznej (np. krzyż w polskim parlamencie). Kościoły są uznane przez władze państwowe za odrębne i niezależne instytucje, które w ustawach zasadniczych miewają zagwarantowaną autonomię. Ten typ państwa laickiego wykształcił się pierwotnie w Niemczech po I wojnie światowej. Obserwujemy go również w Polsce, Hiszpanii, Austrii oraz we Włoszech.