Artykuł 4 Konstytucji mówi, ze władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu, i dalej, ze Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Zasada zwierzchnictwa narodu, inaczej suwerenności, jest jedną z naczelnych zasad ustroju demokratycznego państwa prawa. Mówi, że Naród ma władzę nad osobami piastującymi najwyższe urzędy państwowe, a nie odwrotnie. Naród, czyli obywatele swe poparcie lub dezaprobatę wobec najwyższych urzędników państwowych wyrażają w głosowaniu podczas wyborów.
Władza narodu, a więc wszystkich obywateli jest władzą naczelną i pierwotną, niezależną od nikogo, czyli suwerenną. Narodem są wszyscy obywatele RP bez względu od ich przynależności etnicznej, pozycji społecznej, wykształcenia, statusu majątkowego, światopoglądu czy statusu majątkowego. Konsekwencją zasady suwerenności jest to, że tylko wola narodu może stanowić w RP obowiązujące prawo. Oczywiście wolę wyrażają tylko ci obywatele, którzy posiadają czynne prawo wyborcze, a więc osoby posiadające pełnię praw, które ukończyły 18 rok życia.
Geneza
Zasada zwierzchnictwa narodu swe początki miała już na przełomie XIX i XX wieku. Stała w opozycji do rządów absolutnych była wyrażana jako pogląd, ze nie wola władcy absolutnego lecz wola ludu stanowi najwyższe prawo i jest źródłem władzy najwyższej i niezależnej od nikogo.
Rodzaje
- bezpośrednia
- pośrednia, czyli przez wybranych przedstawicieli
Stosowanie
Obecnie w praktyce bardzo trudno byłoby stosować zasadę zwierzchnictwa bezpośrednio dlatego demokracja bezpośrednia jest stosowana jako uzupełnienie demokracji pośredniej, czyli przedstawicielskiej. Naród więc sprawuje swą władzę w sposób pośredni, czyli za pośrednictwem przedstawicieli (polityków) wybranych do polskiego parlamentu. Inna sprawa, że owi politycy bardzo często składają obietnice wyborcze, z których się potem wycofują lub jeszcze gorzej – zdobywają władzę okłamując obywateli i sprawują władzę zupełnie sprzeczna z prawdziwą wolą narodu.
Przedstawicielami narodu w Polsce są: prezydent, Sejm i Senat
Demokracja bezpośrednia jest z kolei sprawowana za pomocą referendum ogólnokrajowego, ustawodawstwo ludowe, czyli uchwalanie ustaw w drodze bezpośredniego glosowania obywateli, obywatelską inicjatywę ustawodawczą oraz obywatelskie veto ustawodawcze. W polskiej konstytucji obowiązuje obywatelska inicjatywa ustawodawcza i kilka rodzajów referendum: ogólnokrajowe, konstytucyjne, w prawie przystąpienia do instytucji międzynarodowej.