Kultura materialna jest pewnym wycinkiem szerszego pojęcia kultury jako całokształtu dorobku ludzkości, który jest przekazywany między kolejnymi pokoleniami. Kultura materialna odnosi się do materialnych, tj. namacalnych kwestii kulturowych – przedmiotów, obiektów.
Przykładami kultury materialnej danego społeczeństwa mogą być stosowane narzędzia, odzież, budowane obiekty, zabawki itp.
Przykłady kultury materialnej możemy podzielić na trzy grupy, wydzielone ze względu na poziom skomplikowania:
- pojedynczy przedmiot lub budynek (obiekt) nazywany jest rysem kulturowym
- w przypadku wzajemnego powiązania poszczególnych rysów kulturowych o wspólnej treści mówimy o kompleksie kulturowym
- jeszcze bardziej skomplikowaną formę kultury materialnej nazywamy konfiguracją kulturową.
Przeciwieństwem kultury materialnej jest kultura niemateralna, inaczej nazywana duchową.