Człowiek jest istotą rozumną, a przez to podobną do Boga; został stworzony jako wolny i mający panowanie nad swoimi czynami. (św. Ireneusz)
Bóg stworzył człowieka jako istotę rozumną i obdarzoną wolną wolą. Wolną wolą nazywa się władzę decydowania o samym sobie, określania siebie oraz możliwość podejmowania samodzielnie decyzji, wyborów dotyczących biegu wydarzeń, działania bądź niedziałania. Człowiek posiada tę zdolność, gdyż jest stworzony na podobieństwo Boże. Wolną wolę posiadają także aniołowie. Jest ona wyrazem miłości Boga, którą obdarzył swoje stworzenie.
Równocześnie wolna wola jest źródłem grzechu. Ci, którzy mogą o sobie stanowić, mogą również błądzić. To właśnie możliwość wyboru spowodowała upadek aniołów, którzy zbuntowali się przeciwko Bogu i odrzucili radykalnie Jego Królestwo. W ten sposób zło moralne weszło na świat, a Pan szanując wolność swoich stworzeń, dopuszcza jego istnienie.
Pierwsi rodzice, za namową węża-szatana, również nadużyli swojej wolności, przekraczając granicę, której symbolem było drzewo „poznania dobra i zła”. Człowiek bowiem, pomimo wolnej woli, jest zależny od swojego Stwórcy – podlega prawom stworzenia i normom moralnym, które ustanowił Bóg.