aptekę i pozbawiono klasztor majątków ziemskich. Niemniej, mimo różnorodnych represji, w okresie zaborów na Jasnej Górze odbywały się zarówno nabożeństwa, jak i manifestacje patriotyczne.
W czasie II wojny światowej część klasztoru zajęło wojsko niemieckie. Niemcy zabronili zbiorowego pielgrzymowania na Jasną Górę, ale wierni tego zakazu nie przestrzegali i pod osłoną nocy przybywali do Częstochowy. Paulini udzielali wówczas pomocy pątnikom, partyzantom, jeńcom wojennym i Żydom oraz prowadzili tajne nauczanie dla młodzieży.
Tuż po wojnie, w 1946 r. prymas August Hlond w obecności półmilionowej rzeszy wiernych na Jasnej Górze poświęcił Polskę Niepokalanemu Sercu Maryi. W 1955 na terenie sanktuarium, pomimo represji ze strony władz komunistycznych, odbyły się uroczystości 300-lecia obrony klasztoru przed Szwedami, a rok później odnowiono śluby lwowskie Jana Kazimierza.
Największym skarbem Jasnej Góry jest Cudowny Wizerunek Matki Bożej. Jest on otoczony czcią nie tylko wiernych Kościoła rzymskokatolickiego, ale także Kościoła prawosławnego. Obraz przedstawia Maryję z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Najświętsza Maryja Panna została ukazana w pozycji stojącej. Jej wzrok skierowany jest wprost na oglądającego, zaś głowa małego Jezusa pochyla się lekko w stronę Bogarodzicy. Dzieciątko w lewej ręce trzyma Ewangeliarz, zaś prawą ma podniesioną do góry w geście błogosławieństwa. Głowy obu postaci spowite są złotymi nimbami. Na twarzy i szyi Maryi widoczne są blizny.
Tradycja podaje, że autorem tego dzieła jest św. Łukasz Ewangelista, który namalować miał go na deskach stołu, przy którym spożywała posiłki Święta Rodzina. Nie ustalono jednak dotychczas dokładnej daty powstania obrazu. W 1717 r. wizerunek został koronowany. W 1957r poświęcona przez papieża Piusa XII kopia jasnogórskiego obrazu rozpoczęła peregrynację po całym kraju. Wędrówka po wszystkich parafiach w Polsce trwała 23 lata.
Przy obrazie znajduje się złota róża, którą papież Jan Paweł II podarował Maryi. W świątyni częstochowskiego klasztoru przechowywana jest także szczególna księga, w której poświadczone jest mnóstwo cudów dokonanych przed wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej.
Fenomenem na skalę światową są piesze pielgrzymki, które idą co roku na Jasną Górę z całej Polski na uroczystość Wniebowzięcia NMP (15 sierpnia).