Sanktuarium maryjne w Gietrzwałdzie jest jednym z najsłynniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Rocznie odwiedza je około miliona osób. Owa popularność wynika z faktu, że to właśnie w Gietrzwałdzie miały miejsce objawienia maryjne (w 1877r.) – jedyne objawienia na ziemiach polskich, które zostały zatwierdzone przez Kościół.
Historia sanktuarium sięga XV wieku, kiedy to postawiono i konsekrowano w 1500 r. kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Panny Marii. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana. Obecny kształt przybrała bezpośrednio po objawieniach, kiedy proboszczem był ks. Augustyn Weichsel (1869-1909). Na mocy bulli papieża Pawła VI z dnia 2 lutego 1970 roku kościół w Gietrzwałdzie otrzymał tytuł bazyliki mniejszej.
W ołtarzu głównym bazyliki znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, przedstawiający Maryję okrytą ciemnoniebieskim płaszczem, trzymającą na lewej ręce Jezusa ubranego w długą, czerwoną suknię. W górnej części obrazu, na podtrzymywanej przez dwóch aniołów wstędze, znajduje się napis Ave Regina Caelorum, ave Domina Angelorum, czyli „Bądź pozdrowiona Królowo Nieba, bądź pozdrowiona Pani Aniołów”. Pierwsza wzmianka o malowidle pochodzi z 1583 roku, a jego autor pozostaje nieznany. Obraz posiada zasłonę przedstawiającą scenę objawień Matki Bożej, zgodną z przekazem wizjonerek.
10 września 1967 roku Ks. Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski, przy współudziale Ks. Karola Kardynała Wojtyły, metropolity krakowskiego i Ks. Biskupa Józefa Drzazgi, biskupa warmińskiego koronował obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.
Na terenie sanktuarium znajduje się źródełko, z którego pielgrzymi czerpią wodę w nadziei uleczenia swoich chorób. Wiara w te cudowne właściwości wynika z objawień maryjnych, według których Matka Boża sama poświęciła źródełko. Ów akt błogosławieństwa upamiętnia figura Niepokalanej Dziewicy w altance. Do źródełka prowadzi tzw. Aleja Różańcowa, przy której umieszczono 15 kapliczek.
Wielką cześć Matce Bożej Gietrzwałdzkiej oddawał m.in. Prymas Wyszyński, który wielokrotnie odwiedzał sanktuarium.