Neopogaństwo to zbiorowe określenie tych grup religijnych, których wierzenia i praktyki stanowią rekonstrukcję wierzeń i praktyk nieistniejących już religii etnicznych danego regionu. Są one zaliczane do nurtu tzw. nowych ruchów religijnych, gdyż pierwsze związki wyznaniowe odwołujące się do wierzeń pierwotnych zaczęły powstawać dopiero w latach 40 XX w.
Czasami neopogańskimi nazywa się także te ruchy, które powstały współcześnie całkowicie od podstaw i nie nawiązują do żadnego konkretnej religii z przeszłości, ale posiadają cechy ogólnie uznawane za pogańskie – np. uznają wielobóstwo.
Ponieważ kultywowane wierzenia pierwotne pochodzą z czasów przedchrześcijańskich i dopiero przez chrześcijan zostały określone mianem pogaństwa, sami wyznawcy wolą stosować termin „rodzimowierstwo”.
Neopogaństwo kojarzone jest najczęściej z bliskim związkiem z przyrodą, politeizmem, praktykami magicznymi oraz skomplikowanymi obrzędami religijnymi, w których wyznawcy posługują się przede wszystkim artefaktami pochodzącymi z natury (używają kwiatów, gałęzi, korzeni roślin). Bóstwom składają ofiarę z żywności.
Przykładami religii neopogańskich są: druidyzm (bazujący na praktykach i zwyczajach celtyckich), ruch wicca (związany z magią i czarownikami) oraz religia Ásatrú (stanowiąca próbę odtworzenia pierwotnych wierzeń nordyckich).
Większość związków neopogańskich nie prowadzi działalności prozelitycznej. Z tego względu nie są uważane za niebezpieczne. Współczesnych neopogan zrzesza Międzynarodowa Federacja Pogańska, której główna siedziba znajduje się w Holandii.
Neopogaństwo w Polsce
Pierwsze związki neopogańskie w Polsce zostały zarejestrowane w połowie lat 90-tych. Obecnie do najliczniejszych i najbardziej znanych należą:
Rodzimy Kościół Polski – nawiązujący do wierzeń przedchrześcijańskich typu henoteistycznego, tj. wyznawcy uznają wiele bóstw, ale cześć oddają jednemu, uważanemu za najwyższe i absolutne. Członkowie Rodzimego Kościoła Polski owo najwyższe bóstwo nazywają Świętowitem. Przystąpić do organizacji może każdy, nie wypierając się swojej dotychczasowej wiary. W 2011 r. liczebność członków wynosiła ok. 4 tysiące osób. Rodzimy Kościół posiada trzy świątynie: mazowiecką, świętokrzyską oraz kaszubską.
Rodzima Wiara – celem tego związku wyznaniowego jest pielęgnowanie prapolskich obyczajów i obrzędów słowiańskich oraz inicjowanie obchodów rodzimych świąt: Godów (początek nowego roku słonecznego), Jarego Święta (powitania wiosny), Nocy Kupały (noc po najdłuższym dniu w roku) oraz Święta Zbiorów (powitanie jesieni). Rodzima Wiara posiada pięć oddziałów na terenie kraju: wielkopolski, pomorski, śląski, mazowiecki i małopolski. Liczy około 200 wyznawców.
Nie wszystkie religie neopogańskie zostały zarejestrowane. Trudno jest oszacować zatem liczbę ich wyznawców. Mówi się zwykle o kilku tysiącach neopogan w Polsce.