W pierwszych wiekach chrześcijaństwa wznoszono specjalne budynki, tzw. baptysteria, które były przeznaczone wyłącznie do obrzędów chrztu. Wraz ze zmianą praktyki chrzcielnej w XIII wieku (we Włoszech w XV w.), gdy zwyczaj zanurzania całego ciała zastąpiono polewaniem głowy, baptysteria zanikły i zastąpiły je chrzcielnice, czyli naczynie wypełnione wodą chrzcielną, umieszczone w każdym kościele parafialnym bądź w specjalnej kaplicy.
Chrzcielnica jest miejscem świętym, najświętszym po ołtarzu i tabernakulum. Używa jej się wyłącznie do sakramentu chrztu. Najczęściej przyjmuje kształt kielicha/pucharu. Wykonywana jest z kamienia, metalu (brązu, ołowiu) bądź drewna. Proporcje i dekoracje chrzcielnic zmieniały się na przestrzeni wieków zależnie od epok stylowych.
Chrzcielnica jest symbolem odrodzenia z wody i z Ducha Świętego; jest także symbolicznie grobem i łonem. Osoba chrzczona umiera dla grzechu i odradza się przez łaskę, naśladując rytualnie śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.
Chrzcielnica nie powinna znajdować się w prezbiterium, ale w takim miejscu, aby w obrzędach chrztu mogło uczestniczyć wiele osób. Nie może być także sprzętem przenośnym.
W Kościołach prawosławnych chrzcielnice, zwane kupielami, ustawia się podczas ceremonii na środku świątyni. Mają one kształt kielichowy z płaską czaszą i zdobione są scenami nawiązującymi do tajemnicy chrztu.