Rzeźba rokokowa i rzemiosło artystyczne - cechy, przykłady dzieł i przedstawiciele

Charakterystyczne dla rokoka tendencje estetyczne w rzeźbie pojawiały się stosunkowo późno i nigdy całkowicie nie wyparły klasycyzmu. We Francji, kolebce nowego nurtu, rzeźbę rokokową datuje się dopiero na lata 60. XVII wieku.

Guillaume Coustou, Maria Leszczyńska jako Junona
Guillaume Coustou, Maria Leszczyńska jako Junona (1731)

Rzeźba rokokowa to przede wszystkim małe formy – dzieła wykonane w kamieniu, drewnie i z porcelany. Służyły one głównie wystrojowi wnętrz i ogrodów. Ze względu na swoją frywolność i zamiłowanie do erotycznej tematyki niewiele jest przykładów rokokowych rzeźb sakralnych. Na twórców tego okresu duży wpływ wywarł dorobek Berniniego, zachwycano się dynamizmem jego prac i silną ekspresją. Jednym z twórców hołdujących rokokowej estetyce był Guillaume Coustou, autor m.in. posągu Junony, będącej w rzeczywistości podobizną Marii Leszczyńskiej.

Edme Bouchardon, uczeń Coustou, tworzył głównie w stylu klasycystycznym, choć w niektórych pracach można doszukać się wpływów rokoka („Amor wycinający łuk z maczugi Herkulesa”). Także Jean-Baptiste Pigalle zwrócił się w stronę klasycyzmu, ale w jego wczesnych pracach dominuje rokoko („Wenus”, „Merkury”, popiersie madame de Pompadour).

Wiele niewielkich form stworzył Etienne Maurice Falconet, autor zarówno marmurowych grup rzeźbiarskich, jak i porcelanowych figurek. Jego dzieła charakteryzuje rokokowa lekkość, smukłość i naturalny wdzięk.

W Niemczech, w krajach katolickich, rokoko wyjątkowo silnie zaznaczyło się w rzeźbie sakralnej. Jednym z przedstawicieli tego nurtu był Georg Raphael Donner, autor m.in. posągu konnego św Marcina. Jego prace stanowią połączenie tendencji rokokowych, klasycystycznych i barokowych. Innym ważnym dziełem tego autora jest fontanna przedstawiająca alegorię Dunaju.

Paul Egell to przedstawiciel specyficznego dla rzeźby niemieckiej powrotu do estetyki późnego gotyku. Widać to m.in. w ołtarzu w katedrze w Hildesheim, gdzie grupa postaci sprawia wrażenie ciężkich i wyciosanych. Ignaz Gunther przejawiał podobne inspiracje, jednak łagodził gotyk rokokowym wyrafinowaniem. Jest on autorem posągów w kościele Rott am Inn przedstawiających wysokie, smukłe postaci w udrapowanych szatach,, a także Zwiastowania w Kościele św. Piotra i Pawła w Weyarn.

Nurt świecki w Niemczech reprezentują Ferdinand Tietz („Porwanie Prozerpiny”) i Gottfried Knoffler, którego większość prac uległa zniszczeniu.

Polska rzeźba rokokowa

W Polsce rokoko także przejawiało się wyraźnie w rzeźbie sakralnej. Podobnie jak w innych częściach Europy, pojawiło się raczej późno i nie występowało w „czystej” postaci, a współistniało z klasycyzmem i barokiem.

Ważnym twórcą tego  nurtu był, działający w Krakowie, Antoni Frąckiewicz. Rzeźby świętych w kościele w Imbramowicach i zespół wykonany dla kolegiaty w Kielcach noszą wyraźne znamiona fascynacji rokokiem. Wyjątkowy przykład rzeźby rokokowej w Polsce stanowią wnętrza kościoła Bożogrobców w Miechowie i Paulinów na Skałce autorstwa Wojciecha Rojewskiego.

Jan Jerzy Pinzel - rzeźby w kościele w Buczaczu
Jan Jerzy Pinzel - rzeźby w Kościele Wniebowzięcia NMP w Buczaczu

 

W Gdańsku działał Jan Henryk Meissner, twórca m.in. figur w ołtarzu głównym we Fromborku, a także pomnika Augusta III. Prężny ośrodek sztuki rokokowej istniał też w Warszawie, tu działał m.in. Jan Jerzy Plersch, autor dekoracji elewacji Zamku Królewskiego od strony Wisły. Ponadto stworzył on dwa ołtarze w Łowiczu, w kolegiacie i w kościele Pijarów, nagrobek Jana Tarły (kościół Pijarów w Warszawie), ambonę w kościele Wizytek. W jego dorobku znajdują się też dzieła o tematyce świeckiej, jak np. rzeźba przedstawiająca „Florę” w Ogrodzie Saskim.

W nurcie świeckim powstały też takie dzieła jak: figury i wazy w ogrodzie w Białymstoku, zwieńczenia na bramach i elewacja pałacu w Radzyniu Podlaskim autorstwa Jana Chryzostoma Redlera; pomnik hetmana Czarnieckiego w Tykocinie Pierra de Courdray'a i liczne nagrobki.

Wpływy rokoka najsilniej zaznaczyły się w dorobku Jana Jerzego Pinzela, autora głównie rzeźb kamiennych. Do jego prac należą m.in.: dekoracja elewacji katedry św. Jura we Lwowie, wnętrze kościoła w Horodence, zdobienia Ratusza w Buczaczu.

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 3 =
Ostatnio komentowane
• 2025-03-08 02:40:40
cycki lubie
• 2025-03-05 14:35:07
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01