Czas i miejsce akcji
Akcja powieści toczy się współcześnie – w utworze mowa o osiągnięciach Adama Małysza oraz o zespole braci Cugowskich. Rozpoczyna się końcem sierpnia, gdy dobiegają końca wakacje, kończy w listopadzie pogrzebem Fryderyka. Akcja ostatniego rozdziału toczy się natomiast rok po śmierci chłopca – bohaterowie uczestniczą w gali rozdania nagród dla najlepszego filmu dokumentalnego.
Nazwa miasta, w którym mieszka Alicja, nie jest znana. Wiadomo za to, że wakacje spędza we wsi Kruszyna, gdzie mieszkają jej dziadkowie i Robert.
Wątki
1. Główny – dojrzewanie Alicji, przemiana bohaterki z „Bardzo Rozpieszczonej Jedynaczki” w troskliwą siostrę, wrażliwą przyjaciółkę i wyrozumiałą córkę.
2. Poboczne:
a. miłość Roberta i Alicji,
b. choroba Fryderyka,
c. przyjaźń z Sarą.
Motywy
Motyw śmierci
Śmierć ukochanej osoby to zawsze bolesne doświadczenie, ale odejściu dziecka towarzyszą szczególnie dotkliwe poczucie krzywdy i niesprawiedliwości. Z takimi uczuciami borykają się bohaterowie „Pozłacanej rybki” – rodzice i siostra Fryderyka. Każde z nich próbuje zmierzyć się z chorobą chłopca i przygotować na najgorsze. Alicja kocha brata i towarzyszy mu do ostatnich dni życia. Nie unika tematu śmierci, ponieważ rozumie, że to temat ważny dla chłopca. Klaudii pęka serce, ale w obecności dziecka stara się być silna, by dodawać mu otuchy. Ojciec natomiast otwarcie przyznaje, że sytuacja go przerasta. Ucieka ze szpitala zawsze wtedy, gdy nie radzi sobie z rozpaczą.
Sam Fryderyk o śmierci mówi bardzo często, czasem z dziecinną naiwnością, czasem zadając bardzo poważne pytania (np. o los rybki po jego odejściu). Śmierć jest dla niego pojęciem abstrakcyjnym, nie rozumie jej istoty, więc nie okazuje strachu.
Motyw miłości
Miłość do brata motywuje Alicję do codziennych wizyt w szpitalu. Objawia się w prostych gestach - drobnych upominkach rozweselających chorego chłopca, wspólnych spacerach i rozmowach na błahe i całkiem poważne tematy. To miłość dojrzała mimo młodego wieku dziewczyny. Miłość, która pomaga przezwyciężyć strach przed postępującą chorobą i rozmową o śmierci.
Trudną okazuje się miłość do rodziców, których decyzje czasem są dla Alicji niezrozumiałe. Dziewczyna początkowo ma im za złe, że swoje rozstanie motywują jej dobrem, choć wcale nie czuje się z tego powodu szczęśliwa. Oddala się od pochłoniętej pracą matki, która długo każe córce czekać na szczerą rozmowę o swoich uczuciach i decyzjach. Początkowo nie może wybaczyć ojcu porzucenia domu i zawarcia kolejnego małżeństwa. Nadchodzi jednak dzień, kiedy zdaje sobie sprawę z tego, że rozwód był dla jej rodziców szansą na szczęśliwsze życie.
Miłość, która łączy Alicję z Robertem, jest dla niej odskocznią od codziennych trosk. Nie jest wolna od wątpliwości, tęsknoty czy zazdrości, ale okazuje się uczuciem prawdziwym i trwałym.
Motyw przyjaźni
Wieloletnia przyjaźń Alicji i Sary poddana zostaje próbie, gdy ta druga zaczyna spotykać się z Borysem. Każda z dziewczyn żyje własnymi sprawami – Alicja dzieli czas między szkołę, brata i Roberta, Sara boryka się z trudną sytuacją w rodzinnym domu. Dziewczęta oddalają się od siebie, dzielą je wzajemne pretensje. Gdy Sara wpada w złe towarzystwo, Alicja nie pozostawia jej bez pomocy. Początkowo Sara ma jej za złe to wtrącanie się w jej życie, potem jednak docenia gest koleżanki. Udaje im się ocalić przyjaźń.
Motyw rodziny
O tym, jak ważna jest pełna rodzina i zdrowe relacje łączące jej członków, przekonują się młodzi bohaterowie „Pozłacanej rybki”. Rozwód rodziców sprawia, że na pewien czas świat Alicji rozsypuje się. Choć oboje rodzice kochają córkę i troszczą się o nią, dziewczyna czuje się zdradzona, porzucona i bardzo samotna. Gdy zmarła matka Roberta, jego ojciec popadł w alkoholizm, a chłopiec musiał zacząć radzić sobie samodzielnie. Rodzina Sary jest wprawdzie kompletna, jednak pełne napięć, wzajemnej niechęci i pretensji małżeństwo jej rodziców unieszczęśliwia angażowane w spory dzieci.
Rodzina okazuje się wartością najwyższą. Z niej bohaterowie czerpią siłę, by otrząsnąć się po śmierci Fryderyka i spróbować żyć dalej.
Motyw dojrzewania
Choroba brata sprawia, że Alicja musi przewartościować swoje życie. Do tej pory koncentrowała się na sobie, swoim rozczarowaniu decyzjami rodziców oraz poczuciu osamotnienia. Zmienia się jednak, skupienie na osobistych problemach ustępuje miejsca empatycznemu stosunkowi do cierpiącej Klaudii, borykającej się z problemami domowymi Sary czy zmagającej się z anoreksją Doroty. Znajdującym się w potrzebie bliskim służy pomocą. Zaczyna też dostrzegać szczęście rodziców, którzy u boku nowych partnerów odnajdują radość życia.
Symbole w powieści
Tytułowa pozłacana rybka to welon, którego Alicja kupuje bratu, by zmotywować go do walki o zdrowie, do wiary w wyzdrowienie. Fryderyk stwierdza, że Alicja została przez sprzedawcę oszukana – zwierzątko pozostało głuche na jego dziecięce prośby. Nawet gdyby welon był najbardziej złotym stworzeniem na ziemi, i tak nie zmieniłoby to faktu, że to człowiek sam musi zawalczyć o to, aby jego marzenie się ziściło. Jesteśmy bowiem odpowiedzialni za siebie, swoje decyzje i ich konsekwencje.
Jaszczurka pojawia się w powieści kilkukrotnie. Taki wisiorek otrzymuje Alicja od ojca w dniu, kiedy dowiaduje się, że będzie miała brata. Tak pieszczotliwie nazywa chłopca, którego wbrew własnym przypuszczeniom obdarza prawdziwą miłością. To wreszcie cel jej fotograficznych łowów i obiekt utrwalony na zdjęciu ofiarowanym bratu. Jaszczurka staje się w „Pozłacanej rybce” symbolem siostrzanej miłości.
Ozdobą bransoletki, którą Alicja otrzymuje od Roberta, jest kameleon. Ilekroć dziewczyna spojrzy na nią, przypomina sobie wspaniałe chwile spędzone w towarzystwie ukochanego chłopaka. Wspomnienia na chwilę pozwalają uciec od codziennych problemów, przynosząc ulgę. Kameleon staje się symbolem młodzieńczego uczucia, które łączy Alicję i Roberta.
W czasie pogrzebu Fryderyka Alicja dostrzega latawiec. Kurczowo trzyma sznurek, by go nie stracić. W końcu jednak daje się unieść wiatrowi, wzlatuje coraz wyżej i znika. Ponownie dziewczyna dostrzega go w chwili, gdy stoi na scenie ramię w ramię z Klaudią, która właśnie zwyciężyła w konkursie na film dokumentalny. Jest biały, cały z delikatnej mgły, macha warkoczem. Alicja wie, że trzeba pozwolić mu odfrunąć tak, jak zmarłemu Fryderykowi należy pozwolić odejść, nie więzić na „sznurku miłości”.
Ciekawe cytaty
„Tymczasem mama sprawia wrażenie osoby, która o pani AL nie wie najważniejszego: że bardziej istotne od zasad wymyślonych od dorosłych, są uczucia dzieci”.
„Szkoda, że zawsze dostajemy taką dziwną, nietrwałą radość. I jest w dodatku niepewna jak prognoza pogody”.
„Czasami trzeba zejść do samego piekła uczuć, by wspiąć się potem do nieba”.
„A wiadomo, że baśń trzeba opuścić, jeżeli chcemy choć trochę dorosnąć”.