Geneza „Miłosierdzia gminy”
Po raz pierwszy nowela „Miłosierdzie gminy” została wydrukowana w czasopiśmie „Kraj” w roku 1891. Później została włączona do zbioru „Ludzie i rzeczy” i opublikowana w roku 1898 w Warszawie.
„Miłosierdzie gminy” zostało opatrzone podtytułem „Kartka z Höttingen”, nowela była bowiem wynikiem obserwacji, jakie poczyniła Konopnicka podczas swojej podróży po Szwajcarii.
W noweli odmalowała ona kontrast pomiędzy pięknym nowym gmachem gminy, który powstał dzięki datkom bogatej części społeczności Höttingen a jej pazernością przejawiającą się w łatwym zysku, ukrytym pod pozorami miłosierdzia i pomocy niesionej najuboższym.
Czas i miejsce akcji „Miłosierdzia gminy”
Akcja rozpoczyna się tuż przed godziną dziewiątą, gdy tłum ludzi zbiera się przed gmachem gminy w oczekiwaniu na rozpoczęcie licytacji, a kończy godzinę później, kiedy Kuntz zostaje oddany pod opiekę mleczarzowi Probstowi.
Wszystko rozgrywa się w jednej z sal nowego gmachu szwajcarskiej gminy Höttingen w II połowie XIX w. W tekście wspomniana jest też kawiarnia Gehra mieszcząca się nieopodal budynku gminy, w której przed pracą pan radca rozmawia krótko z sędzią.
„Miłosierdzie gminy” - motywy
Motyw