Fraszka „Na lipę” to jeden z wielu utworów Kochanowskiego opiewających uroki wiejskiego życia. W tym przypadku poeta posłużył się liryką inwokacyjną. Podmiotem lirycznym uczynił lipę, która zwraca się do odbiorcy: „Gościu, siądź pod mym liściem”.
Tytułowa lipa to drzewo, jakich wiele, a jednak i w niej dostrzega poeta wyjątkowość i pożyteczność. W jej cieniu miło jest odpoczywać w gorące dni:
(…) Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,/ Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie/ Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie (…).
Właściciel, pod postacią którego możemy domyślać się samego poety, ceni sobie lipę także za jej kwiaty, z których pszczoły robią wyśmienity miód („Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły/ Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły”) oraz za kojący szelest liści ( A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,/ Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie”).
Lipa stanowi część krajobrazu, który autor pragnie ukazać w sielankowej konwencji. Roztacza więc przed odbiorcą cudowną wizję dostatniej i spokojnej krainy:
(…) Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,/ Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają (…).
Owa sielankowa błogość została osiągnięta poprzez nagromadzenie epitetów pozytywnie nacechowanych, takich jak: wdzięcznie, słodki, cichy, wonne.
Lipa jako podmiot liryczny została wybrana nieprzypadkowo. Potężne drzewo kojarzy się z trwałością, z zapuszczeniem korzeni w określonym miejscu. Poeta kilkakrotnie powtarza słowo „tu” i można się domyślać, że chodzi mu o Czarnolas, jego Arkadię. W ostatnich słowach lipa zostaje uhonorowana mianem „najpłodniejszego szczepu w hesperyjskim sadzie”. Mitologia powiada, iż w sadzie strzeżonym przez Hesperydy rosły jabłonie rodzące złote jabłka. Zalety lipy są więc dla gospodarza na wagę złota.
Fraszka liczy dwanaście wersów, napisana została trzynastozgłoskowcem. Poeta zastosował rymy żeńskie, parzyste. Najistotniejszy środek artystycznego wyrazu to personifikacja lipy. Jej wypowiedź z kolei została skonstruowana niezwykle poetycko, nasycona metaforami i okraszona porównaniem, dzięki czemu staje się wytworna i pełna godności.