Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc - opis, interpretacja i analiza obrazu

 

Opis

Obraz przedstawia dwie postaci mężczyzn wpatrujących się w księżyc na horyzoncie. Krajobraz wywiera na odbiorcy posępne wrażenie. Sceneria dzieła to skaliste pustkowie, na którego tle rysują się ponure konary i korzenie starych drzew. Jedno z nich jest na wpół wyrwane z podłoża i chyli się ku upadkowi. Mężczyźni stoją obok drzewa, zdają się zahipnotyzowani światłem księżyca. Obaj mają na sobie długie, czarne płaszcze i kapelusze. Ich strój współgra z mrocznym nastrojem obrazu budowanym przez elementy pejzażu i ciemne barwy. Jeden z mężczyzn trzyma rękę na ramieniu drugiego, jakby wykonując gest wsparcia lub pocieszenia.

Analiza i interpretacja

Przedstawiona przez Friedricha natura jest zarazem posępna i fascynująca. Z jednej strony nocny pejzaż wywołuje uczucie niepokoju, a nawet grozy. Z drugiej natomiast krajobraz ma charakter magiczny i urzeka obserwatorów. Szczególne znaczenie ma tu księżyc – typowy element romantycznej scenerii. Jego światło hipnotyzuje dwóch wpatrzonych weń mężczyzn. Światło to pochodzi niejako z innego świata. Odsłania przed patrzącymi istnienie rzeczywistości metafizycznej.

Warto zauważyć, że obraz pomimo niewielu elementów scenerii ma kompozycję dynamiczną. Przeważa tu hiperboliczne projektowanie horyzontu, dzięki czemu przyjmuje on postać linii ukośnej. Podłoże, na jakim stoją mężczyźni jest pofałdowane i skaliste, ponadto zaś widać chylące się ku ziemi drzewo. Elementy te przywodzą na myśl niestabilność ludzkiego losu, który podlega przemijaniu i bywa nieprzewidywalny. Mężczyźni zdają się podtrzymywać wzajemnie na duchu. Nie patrzą jednak na siebie, ale kierują wzrok w tą samą stronę. Rozwiązanie zagadki bytu odnajdują więc w potędze otaczającej ich natury. Można powiedzieć, że w obrazie Friedricha odbiorca odnajduje romantyczną ambiwalencję: łączenie zachwytu i przerażenia nad niezgłębioną naturą bytu.

Caspar David Friedrich, Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc (1819)