Kobieta w oknie - opis, interpretacja i analiza obrazu

 

Opis

Obraz Caspara Davida Friedricha, jak sam tytuł wskazuje, przedstawia kobietę stojącą w oknie domu. Perspektywa patrzenia odbiorcy została ustawiona za plecami postaci. Widz może obserwować scenę niejako od wewnątrz, ogląda bowiem elementy wystroju: ściany, podłogę, wielkie okiennice. Wszystkie te rzeczy wywierają przytłaczające wrażenie: są ciemne i ciasne. Wydaje się, że mała, drewniana okienniczka, otwarta na oścież, wpuszcza do pokoju nie tylko światło, ale także powietrze i ożywia nieco ponury dom. Kobieta przedstawiona na obrazie nie wyróżnia się szczególnie. Ma na sobie zieloną, codzienną suknię, a jej włosy są upięte w zwyczajny kok. Kobieta patrzy przed siebie. Za oknem rozpościera się widok zielonych drzew, a także można zauważyć fragment masztu statku. Prawdopodobnie jest to morski port.

Analiza i interpretacja

Obraz „Kobieta w oknie” można interpretować w sposób symboliczny. Wydaje się, że okno zostaje tu skojarzone z metaforą „okna na świat”, a więc oznacza swoiste narzędzie, które zapewnia człowiekowi kontakt z rzeczywistością. Otwarcie okna to zatem akt poznawczy, chęć opuszczenia własnego wnętrza i skierowania uwagi na to, co znajduje się na zewnątrz. To również pragnienie przełamania alienacji i samotności. Z drugiej strony kontakt ze światem za pośrednictwem okna nie jest kontaktem pełnym, bierze w nim udział tylko jeden zmysł: wzrok. Poznanie zostaje zatem u Friedricha zredukowane do patrzenia. Można wręcz powiedzieć, że kobieta na obrazie jest swoistym uosobieniem czystego widzenia. Jej aktywność sprowadza się tylko i wyłącznie do tej czynności, podobnie jak aktywność oglądającego dzieło odbiorcy.

Tym samym praca niemieckiego malarza zyskuje wymiar autotematyczny. Friedrich pokazuje bowiem, że malarstwo używa uniwersalnego języka myślenia obrazowego. Nie chodzi jednak o patrzenie pozbawione sensu, ale o głęboką kontemplację świata. Pojawia się tu więc zagadnienie charakterystyczne dla romantyzmu, czyli „oczy duszy”, widzenie metafizyczne, pozwalające w zwyczajnym fragmencie rzeczywistości dostrzec istotę egzystencji. Pozbawienie odbiorcy możliwości zobaczenia twarzy kobiety czyni z niej postać uniwersalną. Nie chodzi o odkrycie jej tożsamości, ale wcielenie się w jej rolę – świadomego i wrażliwego obserwatora świata. Nie oznacza to jednak opuszczenia ciasnego pokoju. Kondycją człowieka w świecie pozostaje zatem u Friedricha samotność.

Caspar David Friedrich, Kobieta w oknie (1822)