Streszczenie
Bohater filmu Krzysztof, który pracuje jako wykładowca na uczelni wyższej, samotnie wychowuje siedmioletniego syna Pawła. Najważniejszym miejscem w ich domu jest stanowisko z komputerem, który służy do przeprowadzania różnorodnych doświadczeń oraz zapisywania codziennych obserwacji rzeczywistości. Któregoś dnia Paweł wybiera się na obiad do swojej ciotki Ireny (siostry ojca). Podczas tej wizyty, bardzo religijna krewna pokazuje chłopcu swoje zdjęcia z wycieczki do Watykanu i wizyty u Ojca Świętego. Fakt znaczących różnić pomiędzy rodzeństwem bardzo dziwił Pawła – jego ojciec był skrajnie racjonalnym ateistą. Oboje jednak chcieli mieć udział w kształtowaniu osobowości chłopca. Ciotka zapisała Pawła na katechezę, a Krzysztof nie protestował. W wolnych chwilach ojciec prezentuje Pawłowi najnowsze funkcje swojego komputera – sprzęt może odpowiadać na pytania w różnych językach czy obliczać skomplikowane układy matematyczne. Wyliczył na przykład, że grubość lodu na zamarzniętym przed ich blokiem jeziorze jest na tyle wytrzymały, by potratować je jako lodowisko. W tym kontekście, tuż przed Bożym Narodzeniem Krzysztof obdarowuje syna nowymi, wymarzonymi łyżwami. Pod osłoną nocy sam jeszcze raz sprawdza bezpieczeństwo lodowiska.
Nazajutrz do Krzysztofa dzwoni matka najlepszego kolegi Pawła, Marka Jezierskiego. Kobieta nie może znaleźć żadnego z chłopców i bardzo się niepokoi. Ojciec Pawła uspokaja kobietę twierdząc, że o tej porze ich dzieci powinny być na lekcji języka angielskiego. Okazuje się, że zajęcia te, z powodu choroby nauczycielki zostały odwołane. Jezierska dowiaduje się, że lód na osiedlowym lodowisku załamał się. Krzysztof bezskutecznie szuka Pawła, a od kolegi dowiaduje się, że chłopiec ślizgał się po lodzie, w momencie jego załamania i w konsekwencji wpadł do przerębli.
Załamany ojciec odwiedza budowany na ich osiedlu kościół, a widząc prowizorycznie przygotowany ołtarz – przewraca go z wściekłością.
Opracowanie
Geneza
Dekalog I to jedna z części telewizyjnego cyklu, zrealizowanego przez Krzysztofa Kieślowskiego w 1988 roku. Seria polegała na stworzeniu adaptacji kolejnych dziesięciu przykazań z Dekalogu. Pierwsza część dotyczyła przykazania: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
Problematyka
Zasadniczym problemem pierwszej części cyklu Kieślowskiego jest przecenianie możliwości sprzętu elektronicznego i przesadna wiara w racjonalne rozumowanie. Główny bohater, naukowiec zaufał bowiem osiągnieciom współczesnej technologii, w wyniku czego cierpi na tym jego syn. Krzysztof postrzega świat przez pryzmat matematyki i innych nauk ścisłych. Dopiero po stracie Pawła uświadamia sobie, że nie wszystko można w życiu przewidzieć zawczasu.
Przesłanie
Reżyser chciał prawdopodobnie podkreślić, że nadmierne przywiązanie do świata materialnego może doprowadzić do zatracenia się ludzkich odruchów i odejścia duchowego wymiaru człowieczeństwa gdzieś bardzo daleko.
Recepcja
Dekalog I jest uważany za najlepszy film w całym, dziesięcioodcinkowym cyklu Krzysztofa Kieślowskiego. Krytycy filmowi podkreślają, że udało się artyście w sposób nieoczywisty, a jednocześnie zrozumiały, opowiedzieć o Bogu. Kieślowski uniknął przy tym zbędnego patosu i odniesień religijnych czy stylistyki typowo biblijnej.