Ferdydurke autorstwa Witolda Gombrowicza to powieść awangardowa z 1937 roku. Jej głównym tematem jest proces kształtowania, formowania się człowieka. To wybitny utwór, który został przetłumaczony na wiele języków. Poniżej przedstawiamy charakterystyki poszczególnych bohaterów Ferdydurke.
Ferdydurke - bohaterowie
Józio Kowalski - charakterystyka
Główny bohater powieści. Józio ma lat trzydzieści i w chwili, gdy robi rozrachunek ze swoim życiem, pojawia się u niego jego były nauczyciel, który pod pozorem konieczności uzupełnienia edukacji zabiera go z powrotem do szkoły, gdzie wszyscy widzą w nim gimnazjalistę.
Józio jest pisarzem, lecz jego próby literackie nie zostały dobrze przyjęte przez krytykę. Ponadto ma on problem z określeniem własnej tożsamości. Mimo ukończenia 30. roku życia czuje się jak niedojrzały młodzieniec.
Józio ma skomplikowaną osobowość i refleksyjnie patrzy na świat. Jest inteligenty. Czuje się zniewolony przez formę, jaką narzuca mu świat zewnętrzny. Uważa, iż w kontach z innymi człowiek przywdziewa maski, które są warunkowane przez środowisko, w jakim żyje. Józio chce wyzwolić się z formy i maski, a motywy swojego działania opisuje następująco:
Przerzucić się na zewnątrz! Wyrazić się! Niech kształt mój rodzi się ze mnie, niech będzie zrobiony mi!.
Niestety ostatnia scena utworu oznacza klęskę bohatera - boleśnie dochodzi do niego prawda, iż z narzuconej formy nie można się wyzwolić, choć mimo wszystko heroicznie należy się z nią zmagać.
Profesor Pimko - charakterystyka
Filolog z Krakowa. Z wyglądu nieciekawy. Łysawy, w okularach, z żółtymi paznokciami. Manipuluje swoimi uczniami utrzymując ich w stanie wiecznej nieświadomości, czyli „upupiając” ich.
W swoich zachowaniach jest dwulicowy. Korzystając z możliwości udzielania Ziucie korepetycji, pisze do niej miłosne listy. Chętnie też korzysta z zaproszenia na nocną schadzkę, jakie wysłał do niego Józio podszywający się pod Ziutę.
Miętus - charakterystyka
Naprawdę nazywa się Miętalski. Jest nastolatkiem i gimnazjalistą w szkole, do której za sprawą profesora Pimki dostaje się Józio. Miętus przewodzi bandzie zwolenników walki z niewinnością. Przeciwnik Syfona. Miętus swoją „dojrzałość” manifestuje poprzez używanie wulgaryzmów i seksualne uświadomienie. W pojedynku na miny nie udaje mu się pokonać Syfona, toteż postanawia w brutalny i podstępny sposób uświadomić go „gwałcąc go przez uszy”.
Marzeniem chłopaka jest znaleźć parobka, który będzie pozbawiony gęby. Znajduje go w majątku Hurleckich. Walek jest w autentyczny i naturalny, toteż Miętus brata się z nim. Jego działania doprowadzają do buntu chłopów w Bolimowie.
Syfon - charakterystyka
Jego prawdziwe nazwisko brzmi Pylaszczkiewicz. Syfon jest przewodnikiem bandy popierających niewinność, a więc i działania nauczycieli. Przeciwnik Miętusa. Jest zawsze przygotowany do lekcji. Lubiany przez nauczycieli. Klasowy kujon. Wyzwany na pojedynek na miny – wygrywa go dzięki wzniesieniu w górę palca. Brutalnie uświadomiony przez Syfona, nie może poradzić sobie ze świadomością, że kolega odebrał mu niewinność. Popełnia samobójstwo wieszając się na wieszaku.
Młodziakowie - charakterystyka rodziny
Trzyosobowa rodzina prowadząca stancję dla gimnazjalistów. Młodziak jest inżynierem, Młodziakowa udziela się społecznie. Ich córka Ziuta jest gimnazjalistką. Młodziakowie są bardzo postępowi, a w każdym razie za takich chcą uchodzić. Zachęcają swoją córkę do niekonwencjonalnych zachowań. Prowokują ją do łamania konwenansów, toteż młoda osóbka jest bardzo odważna w swoich zachowaniach wobec chłopców.
Młodziakowie nie widzieliby też żadnego problemu w posiadaniu (pozamałżeńskiego) wnuczka. Hołdują wszelkiej aktywności fizycznej, lecz nie jest dla nich ważna nauka i świadomość narodowa. Nie widzą żadnego problemu w tym, że Ziuta nie wie, kim był Norwid. Ich postępowość i nowoczesność nie jest jednak prawdziwa, co ujawnia się w chwili, gdy dzięki podstępowi Józia, Młodziakowie odkrywają w szafie córki jej profesora, czego rodzice nie są w stanie zaakceptować.
Ziuta - charakterystyka
Nastolatka, córka Młodziaków. Prowadzi liczną korespondencję miłosną, w tym także ze swoim nauczycielem, profesorem Pimką. Jest bardzo odważna w swoich zachowaniach wobec chłopców.
Ziuta jest bardzo ładna, wysportowana i bardzo nowoczesna. Jej obojętność wobec wiedzy zdradza fakt, iż dziewczyna nie wie, kim był Norwid. Jest zrównoważona i swobodna. Tę równowagę mąci dopiero zdemaskowanie profesora Pimki w jej szafie przez rodziców.
Walek - charakterystyka
Idealny parobek pracujący w majątku Hurleckich. Jest analfabetą. Nie posiada nazwiska. Swoje obowiązki wykonuje należycie. To młody człowiek o jasnych włosach i przeciętnym wyglądzie. Jest pozbawiony wytworzonej przez społeczeństwo „gęby”. Jest naturalny i autentyczny, czym kieruje na siebie zainteresowanie Miętusa.
Gdy Miętus przekonuje go, by na znak zbratania się uderzył go w twarz, chłopak łamie ustalony konwenans, co staje się w konsekwencji początkiem jego buntu wobec wyżej w hierarchii stojących Hurleckich.
Hurleccy - charakterystyka rodziny
To czteroosobowa rodzina mieszkająca w swoim majątku w Bolimowie. Są krewnymi Józia. Mają dwoje dzieci - Zosię i Zygmunta. Konstanty jest osobą światową, ma doskonałe maniery. Zarządza swoim majątkiem w sposób tradycyjny. Często poniża i bije swoich chłopów. Poglądy ojca podziela również syn Zygmunt, który potajemnie ma romans z chłopką.
Zosia jest cicha i skromna. Zajmuje się typowymi zajęciami kobiecymi, czyli robótkami ręcznymi. Marzy o wielkiej miłości. Rolę tradycyjnej żony pełni także żona Hurleckiego. Porządek ich świata zostaje zaburzony w chwili, gdy Miętus prowokuje chłopów do buntu.