„Biała magia” - analiza
„Biała magia” – jeden z najbardziej rozpoznawalnych erotyków Baczyńskiego – napisana została 4 stycznia 1942 r. Utwór składa się z sześciu czterowersowych strof, w których pojawiają się rymy przeplatane (są nieregularne). Liczba sylab w wersach nie jest równa – przeważają siedmiozgłoskowe, lecz pojawiają się także takie liczące osiem i dziewięć sylab.
Warstwa stylistyczna wiersza jest rozbudowana. Stosowane przez podmiot liryczny środki budują subtelny i magiczny nastrój, tworząc delikatne, efemeryczne wręcz piękno opisywanej postaci. Pojawiają się tutaj: epitety (np. „szklane ciało”, „srebrne kropelki”, „srebrne ciało”, „niedźwiedzie jasne”), porównania („jak snu puszyste listki”, „jak dzban – światłem zapełnia się”) oraz metafory (np. „przejmuje w siebie gwiazdy”, „napełniona mlecznie”).
Podmiot liryczny wypowiada się w trzeciej osobie liczby pojedynczej (liryka opisowa), jest obserwatorem – przygląda się wspaniałej kobiecie, którą postrzega w sposób magiczny; wskazuje na to już tytuł wiersza.
„Biała magia” - interpretacja
Tytułowa „biała magia” stanowi zaprzeczenie mrocznych sił, które mogą budzić skojarzenia z wojenną rzeczywistością. Przed „lustrem ciszy” staje Barbara (w rzeczywistości – ukochana Baczyńskiego) i rozpoczyna swoje „czary”. Wizerunek kobiety jawi się jako efekt nierealnych praktyk, magii. W proces postrzegania zaangażowane zostają w wierszu wszystkie zmysły (synestezja – łączenie w jednym obrazie różnorodnych bodźców). Uwypuklone zostaje tutaj piękno dostępne dla wzroku, wspaniały głos oraz cudowność muzyki. W dodatku uroda kobiety jest tak delikatna i wspaniała, że wizja ta zdaje się zupełnie nierealna.
Barbara staje się w oczach obserwatora centrum wszechświata – wchłania gwiazdy, dysponuje fantastyczną siłą, przywołuje zwierzęta (łasicę, niedźwiedzie i myszy). Treść wiersza jest bardzo silnie zmetaforyzowana – podmiot liryczny nie postrzega Barbary w sposób zwyczajny, obiektywny. Jego wrażenia przefiltrowane zostają przez wyobraźnię, która tworzy niesamowicie sensualną i nasączoną pięknem wizję.
Przywołanie przez podmiot liryczny „procesji” zwierząt podkreśla stan napięcia istniejący między kochankami. Szczególnie wymowna zdaje się być metafora „W nim pręży się miękko/ biała łasica milczenia”. Prężące się ciało (także drżące) sugeruje wyraźnie obecność pragnień natury erotycznej. Jednak nakreślony przez podmiot liryczny obraz ukazuje także bogactwo innego wymiaru tego uczucia – duchowego.
Miłość jest ucieczką od wojennej „czarnej magii”. Piękno Barbary stanowi lekarstwo na wszechobecne okrucieństwo. „Biała magia” jest efektem miłości, fantazji, wyobraźni i pragnień – innego spojrzenia na rzeczywistość, dostrzeżenia drzemiących w niej, nawet w okrutnym czasie wojny, pierwiastków piękna.