Mahatma Gandhi - biografia, działalność, dokonania

Mohandas Karamchand Gandhi  urodził się 2.10.1869 roku w Porbandarze, na terenie Indii, ówcześnie będących częścią Imperium Brytyjskiego. Jego rodzina zajmowała się głównie handlem i  karierą urzędniczą. Jego rodzice byli głęboko religijni, szczególny wpływ miała na niego matka, żarliwa wyznawczyni hinduizmu. Po nauce w rodzinnym mieście próbował podjąć studia prawnicze w jednym z indyjskich uniwersytetów, jednakże po dłuższym okresie niepowodzeń zdecydował się na wyjazd do Anglii, gdzie kontynuował naukę. Zetknął się tam z europejską kulturą i cywilizacją, rozpoczął też szerokie studia nad różnymi światowymi religiami.

Do Indii powrócił w roku 1891, jednakże nie został tam na długo, nie potrafiąc znaleźć pracy w zawodzie. Wobec tego postanowił ponownie wyjechać, tym razem udając się do Afryki Południowej. W tym czasie sytuacja na kontynencie afrykańskim była wyjątkowo niekorzystna dla Hindusów, masowo przybywających tam w poszukiwaniu pracy. Byli oni traktowani jako obywatele gorszej kategorii, pozbawiani większości przywilejów i praw przyznawanych Europejczykom. To właśnie w tym momencie Gandhi zainteresował się działalnością polityczną, stopniowo coraz bardziej angażując się w kampanie społeczne mające na celu poszanowanie praw kolorowych. Uczestniczył (jako członek personelu pomocniczego) w wojnach burskich po stronie Brytyjczyków, później jednak powrócił ze zdwojoną siłą do walki o prawa ludności niebiałej. Wtedy też opracował nową formę protestu, w myśl której sprzeciwiający się powinni stosować opór bierny, pokornie przyjmując wszystkie przeciwności i prześladowania. Długa i obfitująca w krwawe epizody walka o poszanowanie praw zakończyła się ostatecznie kompromisowym rozwiązaniem, które zostało zaproponowane przez rząd brytyjski. Strategia Gandhiego okazała się być skuteczna.

W roku 1915 Gandhi powrócił do Indii, gdzie zaczął swoją działalność społeczną i polityczną przenosić na grunt swojego rodzinnego kraju. Stopniowo zyskiwał tym popularność wśród rodaków. Mimo że oficjalnie wspierał wysiłek władz brytyjskich w sprawie rekrutacji hinduskich żołnierzy do toczącej się w Europie wojny, to jego hasła stawały się coraz bardziej niewygodne dla brytyjskiej administracji. Kulminacyjnym momentem sporu było wprowadzenie ustawy Rowlatt w roku 1919, kiedy to władze mogły w majestacie prawa zatrzymywać i więzić domniemanych „sabotażystów” i uczestników protestów jedynie na podstawie podejrzeń, bez procesów. W tym czasie doszło też do szeregu starć z brytyjskimi oddziałami i protestującą ludnością. W odpowiedzi Gandhi zaczął propagować ideę „biernego oporu”, polegającą na niestosowaniu przemocy, ale promowaniu własnej kultury, cichemu nieposłuszeństwu względem władz i bojkotowi ekonomicznemu. Walka pomiędzy władzami a nową ideologią trwała przez całe dwudziestolecie międzywojenne. W roku 1930 Gandhi zorganizował m.in. tzw. „marsz solny”, będący formą protestu przeciwko nowym podatkom. W wyniku oporu przeciwko udziałowi żołnierzy hinduskich w II wojnie światowej był przejściowo aresztowany i trzymany w areszcie domowym. Ostatecznie jednak jego ruch dopiął swego – od 1945 roku Brytyjczycy zaczęli stopniowo przekazywać władzę Hindusom. Indie stawały się niepodległe.

Po sukcesie swojej polityki i stopniowym zdobywaniu niepodległości Indii Gandhi odsunął się częściowo od polityki. Próbował działać na rzecz pojednania Indii i Pakistanu, co nie przyniosło mu  jednak poparcia wśród skrajnych odłamów jego własnych rodaków. Ostatecznie doprowadziło to do próby zamachu na jego życie. Mahatma Gandhi został zastrzelony w czasie przygotowań do modlitwy 30.01.1948 roku.