Konstytucja marcowa i kwietniowa - porównanie, podobieństwa i różnice

Wielu historyków okresu międzywojennego jest skłonnych dzielić historię Rzeczpospolitej w dwudziestoleciu międzywojennym na dwa wyraźne okresy – okres „marcowy” i „kwietniowy”. Odnosi się to do dwóch różnych konstytucji II Rzeczpospolitej, wprowadzonych w życie odpowiednio w roku 1921 i 1935. Istotnie bowiem każda z nich wprowadzała w życie zupełnie inną formę ustroju Rzeczpospolitej, zmieniając całkowicie wygląd polskiej sceny politycznej. O ile konstytucja marcowa została specjalnie ułożona w sposób, który miał zapobiec wprowadzeniu w Polsce dyktatury, to konstytucja z roku 1935 dokonywała czegoś wręcz przeciwnego, faktycznie sankcjonując przewagę przywódcy sanacji nad wybieranym parlamentem. Obie te konstytucje miały ogromny wpływ na historię Polski, zarówno pod względem prawnym, jak i symbolicznym.

Najważniejsze podobieństwa i różnice przedstawia poniższa tabela:

Problem Konstytucja marcowa Konstytucja kwietniowa
Rok uchwalenia 1921  1935
Prezydent Odpowiedzialny przedz Sejmem i Senatem, wybierany na 7-letnią kadencję, wybierany przez Zgromadzenie Narodowe. Jego decyzje wymagały kontrasygnaty rządu.

Odpowiedzialny przed "Bogiem i historią", wybierany na 7-letnią kadencję, wybierany przez Zgromadzenie Elektorów. Mianował 1/3 Senatu, mógł rozwiązywać Sejm i Senat. Posiadał zestaw prerogatyw, gdzie nie potrzebował kontrasygnaty rządu. Dekrety miały rangę ustawy. Mógł wstrzymywać ustawy.

Rada Ministrów (Rząd) Mniejsza rola premiera, odpowiedzialna przed Sejmem i Senatem, ministrowie kontrasygnowali decyzje prezydenta. Zwiększona rola premiera, wyznaczał ogólne zasady polityki prowadzonej przez państwo. Powoływany i odwoływany przez prezydenta.
Sejm i Senat Sejm i Senat wybierane w wyborach powszechnych, na 5-letnią kadencję.  Posiadał największą władzę, także nad prezydentem i rządem. Immunitet poselski Sejm wybierany w wyborach powszechnych, Senat w 1/3 z nadania prezydenta, reszta w wyborach. Podporządkowany prezydentowi, który mógł go dowolnie zawieszać i zwoływać, jak i blokować ustawy. 5-letnia kadencja. Bardzo ograniczony immunitet poselski.
Władza sądownicza Niezawisła Niezawisła
Wybory tajne głosowanie, powszechne, bezpośrednie, równe, proporcjonalne, kandydaci zgłaszani przez partie Tajne, powszechne, bezpośrednie, równe, kandydaci zgłaszani przez Zgromadzenia Okręgowe.

Polecamy również:

  • Bereza Kartuska - historia, pojęcie, ofiary

    Przejęcie władzy, dokonane w roku 1926 przez Piłsudskiego i jego popleczników nie spotkało się, z oczywistych względów,  z pełną akceptacją wielu środowisk zajmujących wrogie stanowisko wobec Marszałka i jego idei politycznych. Lista przeciwników rządów sanacyjnych jest długa i... Więcej »

  • Proces brzeski - przyczyny, opis

    Lata 1929 – 1930 okazały się przełomowym momentem dla obozu sanacyjnego i jego przywódcy, Józefa Piłsudskiego. Mimo wszelkich starań ekipy rządzącej i zakrojonej na szeroką skalę działalności propagandowej wydawało się, że władza zdobyta tak ciężko w wyniku zamachu majowego w roku 1926 wymyka... Więcej »

  • Wybory brzeskie i ich konsekwencje - historia

    W roku 1930 opozycja antysanacyjna powoli otrząsała się z pierwszego szoku wywołanego zamachem majowym i przygotowywała się do walki o legalne odzyskanie władzy i usunięcie wpływów Piłsudskiego. Po czterech latach wzajemnych rozmów i zbliżenia się partii centrowych i lewicowych uformowały one potężną... Więcej »

  • Opozycja antysanacyjna w Polsce - historia, ugrupowania

    Już od pierwszych dni po przejęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego i obóz sanacyjny istniejące dotychczas frakcje polityczne podjęły walkę z nowymi porządkami, ustanowionymi przez „puczystów”. Opozycjoniści uważali, że zamach majowy w roku 1926 był pogwałceniem zasad suwerenności i... Więcej »

  • Rządy pułkowników w Polsce. Józef Beck, Walery Sławek i inni bliscy współpracownicy Piłsudskiego

    W rezultacie zamachu majowego w roku 1926 władzę w Polsce przejęła grupa radykalnych polityków skupionych wokół osoby marszałka Józefa Piłsudskiego. Ów wybitny, ale i kontrowersyjny przywódca doprowadził dosyć szybko do wytworzenia się nowego systemu politycznego w Polsce –... Więcej »

Komentarze (7)
Wynik działania 4 + 2 =
Bożydar
2023-05-09 13:55:47
Przydało się bardzo, dziękuję
Badula
2022-05-17 14:36:54
przydały by się takie dosłownie najważniejsze różnice ale tak też jest dobrze daje 5/10 czyli 3
Dobromir
2020-06-11 00:18:12
Dziękuję za zestawienie
Gwenka
2017-12-11 05:49:20
Bardzo dobrze zrobione :)
ADMIN
2016-02-05 09:29:16
@Mr_Gocha - zdawało nam się, że rozumie się to samo przez się, ale dla porządku zostało dopisane. Dziękujemy za uwagę :)
Mr_Gocha
2016-01-19 06:14:52
Ok, ale wybory nie są tajne, a odbywają się w głosowaniu tajnym, bo gdyby były tajne, to kto by o nich wiedział?
Ja
2015-12-10 18:46:04
Ok
Ostatnio komentowane
• 2025-03-08 02:40:40
cycki lubie
• 2025-03-05 14:35:07
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01