Mongołowie początkowo rozbici między liczne plemiona na obszarach dzisiejszej Mongolii, Mandżurii oraz południowo – wschodniej Syberii, zaczęli jednoczyć się w większe związki plemienne – ordy. Były to wspólnoty o charakterze militarnym, które w roku 1206 udało się zjednoczyć Temudżynowi, który następnie przyjął tytuł wielkiego chana mongolskiego – Czyngis – chan.
Imperium Mongolskie – Obszar
W okresie swojego panowania, w latach 1206 – 1227, udało mu się w drodze licznych podbojów stworzyć doskonale zorganizowane imperium, obejmujące olbrzymi obszar. Państwo wielkiego chana rozciągało się od wybrzeży Morza Ochockiego na wschodzie, aż do południowych wybrzeży Morza Kaspijskiego na zachodzie. W okresie największego rozwoju obejmowało ono prawie 33 miliony kilometrów kwadratowych, co w efekcie czyniło imperium mongolskie największym państwem w historii po Imperium Brytyjskim. W skład państwa Czyngis – chana wschodziły wówczas północne Chiny, Ruś, południowa Syberia oraz większa cześć Azji Środkowej. Oraz oczywiście Mongolia właściwa, a ówczesną stolicą imperium było miasto Karakorum.
Czyngis – chan po okresie podbojów powrócił do Mongolii, w której zmarł w roku 1227. Przed śmiercią podzielił swoje imperium na cztery części. Jego trzej synowie z pierwszego małżeństwa, otrzymali kolejno: Ugedej – Mongolie Zachodnią, Tuluj – Mongolie Wschodnią oraz Czagataj – Turkiestan. Ostatni z synów wielkiego chana zmarł jeszcze przed jego śmiercią, dlatego Chorozem i Step Kipczacki przypadły jego synowi Batu.
Imperium Mongolskie – Administracja
W imperium mongolskim poza osobą wielkiego chana, który stał na jego czele, ważną role miała również rada złożona z rodzinny wodza oraz chanów pozostałych plemion. Ci ostatni tworzyli tzw. kurułtoj, który zatwierdzał ważniejsze postanowienia wielkiego chana. Ponadto w teorii, mogli oni również wybierać dowolną osobę ze swojego grona na nowego przywódcę. Jednak w praktyce była to zawsze osoba z rodzinny Czyngis – chana.
Całe imperium było podzielone na tzw. ułusy, stanowiące częściowo autonomiczne jednostki administracyjne. Na ich czele stali poszczególni chanowie, którzy za wcześniejszą zgodą wielkiego chana, mogli organizować własne podboje. Po rozpadzie imperium mongolskiego, część z tych jednostek terytorialnych przekształciła się w samodzielne państwa.
Ponadto państwo wielkiego chana, posiadało jedną główną kancelarię odpowiadającą za bieżącą administrację, zakupy, uzbrojenia, prowadzeniem wszelkiej korespondencji, dzieleniem łupów czy też wypłacaniem żołdu. Częstą praktyką było wcielanie w szeregi tej instytucji wykształconych obcokrajowców, przywiezionych w toku licznych podbojów. Zdarzały się sytuacje, gdzie osoby te zajmowały istotne pozycje – np. Yelu Chucai przewieziony z Chin, po zdobyciu znaczących terenów przez Czyngis – chana w tym kraju, został szefem całej kancelarii.
Imperium Mongolskie – Organizacja podbitych obszarów
Oprócz wielkich umiejętności militarnych, Czyngis – chan okazał się również doskonałym organizatorem i zarządcom. Zdobytym państwom pozostawiał spore pole działania w kwestiach cywilnych, a władzę w rękach dotychczasowych monarchów. Wszystko to pozostawało pod ogólną kontrolą namiestników mongolskich. Na wyłączność Mongołowie pozostawiali sobie dziedziny związane z finansami oraz wojskiem.
Wielkiego Chana charakteryzowała poza tym wielka tolerancja wobec różnorodnych religii oraz narodowości. Oprócz tego, na zdobytych terenach Mongołowie starali się odbudować zniszczenia do jakich doszło w toku walk. Odbudowywali zburzone ośrodki miejskie oraz zadbali o budowę nowych miast. Dodatkowo popierali miejscowy przemysł, handel, wpierali rozwój sztuki oraz nauki.