Między rokiem 7000 – 5000 p.n.e. na obszarze Mezoameryki zaczęło rozwijać się rolnictwo. Uprawiano przede wszystkim kukurydze, fasole, awokado oraz chili. Z biegiem czasu mieszkańcy tych obszarów stawali się rolnikami. Przed 2000 r. p.n.e. mieszkali oni w domach z plecionki, obrzucanych gliną. Na skutek wzrostu populacji w Mezoameryce, między rokiem 1000 – 300, zaczęto budować miasta.
W okresie poprzedzającym kolonizacje Ameryki przez Europejczyków, rozwijały się na tamtejszych obszarach liczne kultury indiańskie. Uformowały się one stosunkowo późno – około II w. p.n.e. Wysoki poziom – w szczególności odnoszący się do wytworów artystycznych, cechował kultury mezoamerykańskie oraz andyjskie. Ich podstawę stanowiły gospodarka rolna oraz powiązane z nią systemy religijne i polityczne.
Na obszarze środkowo amerykańskim powstawały ówcześnie liczne ośrodki miejskie, które stanowiły jednocześnie centra władzy politycznej. W efekcie zdobycia przewagi przez niektóre z tych miast – państw, powstały pierwsze organizacje państwowe o charakterze federacji.
Na początku ery nowożytnej największe znaczenie uzyskały dwa „państwa” – Inków w Andach oraz Azteków w Meksyku. Konflikty pomiędzy poszczególnymi członkami federacji stanowiły istotną słabość indiańskich struktur władzy w momencie pierwszych kontaktów z europejskimi konkwistadorami.
Inkowie byli plemieniem zamieszkującym południowo-zachodnią część Ameryki Południowej. W efekcie polityki ekspansyjnej, w stosunkowo krótkim czasie przyłączyli do swojego państwa okoliczne państewka, tworzący tym samym rozległe imperium.
Natomiast Aztekowie w chwili konkwisty wiedli prym w federacji państwa na terenach Mezoameryki. Pierwotnie ich lud zwał się Mexitlin, następnie Méxica. Około roku 1325 mieli założyć swoje pierwsze miasto – państwo Tenochtitan, które w okresach rządów kolejnych władców miało ulegać ciągłej rozbudowie.
Tylko jednak jeden lud Mezoameryki wynalazł pismo oddające wszystkie dźwięki swojego języka – Majowie. Inne ludy do notowania ważnych dat używały pisma obrazkowego. Pierwszy wielki okres cywilizacji Majów trwał między rokiem 300 – 900. Zakończył się jeszcze przed przybyciem Azteków do Ameryki Środkowej.
Wysoki poziom kultury duchowej oraz artystycznej Indian nie pokrywał się w żaden sposób z ich ówczesnym postępem technicznym i organizacyjnym. Twórcy monumentalnej architektury, rzeźby figuralnej i precyzyjnego złotnictwa, nie znali koła i nie posługiwali się narzędziami z żelaza oraz stali.
Nieliczne w tamtym okresie wyroby z miedzi i brązu, miały przede wszystkim w tym kręgu cywilizacyjnym kulturowe bądź też dekoracyjne, a nie techniczne zastosowanie. W momencie więc pierwszych kontaktów z europejczykami prekolumbijska Ameryka pozostawała wciąż w epoce kamienia. Posiadający znaczną przewagę techniczną konkwistadorzy doprowadzili do rozsypania się cywilizacji Indian, pomimo znaczącej przewagi liczebnej tych ostatnich.