Opady atmosferyczne to produkty kondensacji pary wodnej, które urosły w chmurze na tyle, że pod wpływem siły ciężkości wypadają z chmury i spadają na powierzchnię ziemi. Osady atmosferyczne (opady poziome) to produkty kondensacji pary wodnej lub zamarzania kropelek wody tworzące się na wychłodzonej powierzchni ziemi.
Rozróżniamy dwa rodzaje opadów ciekłych: deszcz i mżawkę. Ta druga wypada tylko z chmur Stratus, a jej krople mają bardzo małe rozmiary (średnica mniejsza od 0,5 mm). Krople deszczu mają średnicę większą niż 0,5 mm.
Mieszanina kropelek wody i kryształków lodu to deszcz ze śniegiem.
Wśród opadów stałych najczęściej występuje śnieg, o sześcioramiennej strukturze kryształków lodu. Kształty śnieżynek są zróżnicowane zależnie od temperatury i wilgotności powietrza. Zlepienie się w powietrzu wielu śnieżynek tworzy płatek śniegu. Śnieg, który spada na powierzchnię ziemi i nie topnieje od razu, tworzy na niej pokrywę śnieżną.
 |
| Siedmiocentymetrowa bryłka gradu. Katowice, sierpień 2008; autor: Ludek, źródło: wikipedia.org |
Z chmurami Stratocumulus, Cumulus i Cumulonimbus w chłodnej części roku (zwłaszcza wczesną wiosną lub późną jesienią) wiązać się może opad krupy śnieżnej. Są to kuliste, białe, kruche, nieprzezroczyste ziarna lodu o średnicy 2-5 mm przypominające kaszę. Tworzą się przez zamarzanie kropelek przechłodzonej wody na powierzchni opadających płatków śniegu.
Wyłącznie z chmury Cumulonimbus mogą wypaść opady gradu. Opad ten występuje w ciepłej części roku, najczęściej na wiosnę. Grad to nieforemne bryłki lodu o średnicy nawet kilku cm i masie nawet kilkuset gram. Prędkość opadania gradzin osiąga ponad 108 km/h, co w połączeniu z ich masą powoduje, że gradobicia mogą niszczyć plony na polach, budynki i pojazdy.
 |
| Szadź na drzewach |
Wśród osadów atmosferycznych wymienić należy:
- rosę, czyli kropelki wody kondensujące w nocy z pary wodnej zawartej w powietrzu na wychłodzonym podłożu, np. źdźbłach trawy;
- szron, czyli kryształki lodu zestalające się przy spadku temperatury powietrza poniżej 0°C z pary wodnej zawartej w powietrzu na wychłodzonym podłożu;
- szadź, czyli lodowe igiełki narastające po zawietrznej stronie pionowej przeszkody na skutek zamarzania kropelek mgły;
- gołoledź, czyli gładka, równa, przezroczysta warstewka lodu tworząca się z kropelek przechłodzonego deszczu lub mgły (temperatura <0°C) na wychłodzonej powierzchni ziemi, tworzy się zwłaszcza na przełomnie jesieni i zimy, stwarzając niebezpieczeństwo wypadków drogowych i złamań wśród pieszych.