Cyrkulacja powietrza to system prądów powietrznych nad powierzchnią kuli ziemskiej, na który składają się poziome ruchy powietrza (wiatr) i pionowe ruchy powietrza (ruchy konwekcyjne – ruch ku górze i osiadanie – ruch w dół).
Poziomy ruch powietrza (wiatr) jest wielkością wektorową. Charakteryzują go: kierunek (KIERUNEK Z KTÓREGO WIEJE WIATR!) i wartość (prędkość). Kierunek wiatru określamy z pomocą róży wiatrów jako 1 z 8 kierunków głównych lub pośrednich (N, NE, E, SE, S, SW, W, NW) lub jako azymut kierunku wiartu (w °). Prędkość wiatru określamy najczęściej w metrach na sekundę (m/s), a w kilkometrach na godzinę (km/h) tylko w prognozie pogody w mediach masowych. Wiatr wywołany jest przez poziome różnice ciśnienia atmosferycznego (gradient ciśnienia), ale jego prędkość i kierunek zależą też od siły Coriolisa (wynika z ruchu obrotowego Ziemi), która na półkuli północnej odchyla przepływ powietrza w prawo od początkowego kierunku ruchu. W efekcie współdziałania tych dwóch sił w atmosferze swobodnej (kilka km nad powierzchnią ziemi) wiatr wieje wzdłuż izobar (wiatr geostroficzny). Blisko powierzchni ziemi na kierunek i prędkość wiatru wpływa też siła tarcia. Powoduje ona, że w porównaniu z wiatrem geostroficznym wiatr przypowierzchniowy odchylony jest nieco w kierunku centrum niżu.
Można wyróżnić 3 podstawowe skale przestrzenne ruchów powietrza:
- globalną (ogólna cyrkulacja atmosfery), w której przepływ powietrza jest efektem różnic w nagrzaniu powierzchni Ziemi w różnych szerokościach geograficznych,
- synoptyczną, w której o prędkości i kierunku wiatru decyduje przemieszczanie się niżów i wyżów w prądach ogólnej cyrkulacji atmosfery,
- lokalną, w której wiatr powstaje dzięki różnicom w nagrzaniu rożnych typów podłoża (np. bryza) lub jako efekt modyfikacji przepływu powietrza w skali synoptycznej przez nierówności podłoża (np. wiatr halny).