Zróżnicowanie geograficznych czynników klimatycznych powoduje, że na powierzchni Ziemi możemy wyróżnić wiele typów klimatu. Badacze od dawna próbowali porządkować obraz zróżnicowania klimatycznego i tworzyli klasyfikacje klimatu. Do dnia dzisiejszego opracowano ich ponad 400.
Jedną z pierwszych nowoczesnych klasyfikacji była klasyfikacja V. Koeppena, której pierwszą wersję opracowano w 1884. Kilkakrotnie modyfikowana jest najpowszechniej wykorzystywaną klasyfikacją klimatu na świecie. W polskich podręcznikach i atlasach geograficznych w powszechnym użyciu jest klasyfikacja autorstwa Wincentego Okołowicza z 1965 roku, oparta o analizę przebiegu rocznego opadów atmosferycznych oraz wartości i przebieg roczny temperatury powietrza.
Naczelną cechą zróżnicowania klimatów Ziemi jest strefowość klimatyczna, wynikająca ze zróżnicowania nasłonecznienia zależnie od szerokości geograficznej oraz ogólnej cyrkulacji atmosfery. Nieodłącznie ze strefowością klimatu związana jest sezonowość klimatu, czyli cykliczna zmienność warunków klimatycznych w ciągu roku. Na strefowość klimatu nakłada się wpływ astrefowych czynników klimatycznych, takich jak rzeźba terenu i wpływ prądów morskich. Obserwowaną w obszarach górskich w wyżynnych zmienność klimatu wraz ze wzrostem wysokości bezwzględnej nazywamy piętrowością klimatyczną.
Klasyfikacja W. Okołowicza wydziela 5 stref klimatycznych: strefę klimatów równikowych, strefę klimatów zwrotnikowych, strefę klimatów podzwrotnikowych, strefę klimatów umiarkowanych (w tym 2 podstrefy klimatów: umiarkowanych ciepłych i umiarkowanych chłodnych) oraz strefę klimatów okołobiegunowych.
Strefy klimatyczne
Klimaty równikowe
W klimatach równikowych średnia temperatura wszystkich miesięcy przekracza +20°C. Amplitudy roczne temperatury powietrza są niewielkie – nie większe niż 10°C. Blisko równika występują 2 pory deszczowe, dalej od niego 1 pora deszczowa (deszcze zenitalne).
Klimaty te występują w Ameryce Środkowej i na wyspach Morza Karaibskiego oraz w północnej części Ameryki Południowej, w Afryce pomiędzy 15° szerokości geograficznej N a 20° szerokości geograficznej S, na archipelagach Azji Południowo-Wschodniej, w północnej Australii i na wyspach Oceanii. Rozróżniamy w tej strefie klimat równikowy wybitnie wilgotny (klimat wilgotnych lasów równikowych) bez wyraźnej pory bezdeszczowej oraz klimaty podrównikowe (klimaty sawanny) z jedną lub dwoma porami bezopadowymi o różnej długości.
Klimaty zwrotnikowe
W klimatach zwrotnikowych średnie temperatury miesięczne zmieniają się od +10°C do powyżej +20°C. Jednocześnie to właśnie w tej strefie klimatycznej w ciepłej połowie roku występują najwyższe na Ziemi temperatury powietrza. Obserwujemy tu też duże amplitudy temperatury powietrza – zwłaszcza dobowe. Opady występują tam przeważnie latem, chociaż w klimatach suchych są sporadyczne. Ze strefą klimatów zwrotnikowych najbardziej kojarzą się klimaty zwrotnikowe suche i wybitnie suche (klimaty pustyń). To w tej strefie leżą największe pustynie świata: Sahara, pustynie Półw. Arabskiego, Pust. Thar w Indiach, pustynie północno-zachodniego Meksyku na półkuli północnej oraz Pust. Atakama, Pust. Namib i Kalahari oraz pustynie Australii na półkuli południowej. Niewielkie opady lub ich brak w tych obszarach wynika z tego, że leżą one w centrum zwrotnikowego obszaru wysokiego ciśnienia.
Na zachodnich wybrzeżach kontynentów strefy zwrotnikowej dodatkowym czynnikiem sprzyjającym suchości klimatu są chłodne prądy morskie (Prąd Humboldta, Prąd Benguelski, Prąd Zachodnioaustralijski, Prąd Kalifornijski i Prąd Kanaryjski). Nad tymi
