Znaczenie ryb
Pozytywne:
1. Są ważnym ogniwem łańcuchów troficznych. Z jednej strony są konsumentami, a z drugie same stanowią ważne źródło pokarmu dla wielu zwierząt. Jako roślinożercy, drapieżcy, planktonożerny i mułożercy uczestniczą w obiegu materii w ekosystemach wodnych.
2. Ryby wykorzystywane są przez człowieka w celach gospodarczych na skalę przemysłową:
• są źródłem smacznego i zdrowego mięsa spożywanego w różnej postaci i formie (świeże i mrożone, suszone, wędzone , smażone czy konserwowe); mięso ryb ma dużą wartość odżywczą (ryby są źródłem białka, wapnia, żelaza, fosforu, witamin i kwasów omega);
• odpady rybne (kości, głowa, tłuszcz) są przerabiane na mączkę rybną (wykorzystywaną jako nawóz i pokarm dla zwierząt gospodarskich ) i oleje (używane do produkcji mydła oraz jako smary);
• tran, czyli ciekły tłuszcz pozyskiwany z wątroby ryb dorszowatych bogaty jest w kwasy omega i witaminę A i D; ma różnorodne zastosowanie np. w awitaminozach, przeciwko krzywicy, w dermatologii (maść tranowa), jako tłuszcz jadalny (przez ludność północną) a dawniej jako paliwo do lamp;
![]() |
Tran w kapsułkach/Nicklott (16.01.2006)/commons.wikimedia.org |
• kawior, czyli ikra niektórych gatunków ryb (głównie jesiotrowatych, łososiowatych i dorszowatych) uważana jest za cenny przysmak;
![]() |
Czarny kawior ossetra/Charles Haynes (03.06.2007)/commons.wikimedia.org |
• skóra rekina używana jest do produkcji materiału ściernego a chrząstki do produkcji leków przeciwnowotworowych (ich działanie nie zostało udowodnione, najprawdopodobniej nie mają żadnych właściwości);
3. Niektóre gatunki ryb są dobrym obiektem do badań laboratoryjnych.
4. Niektóre gatunki ryb (pstrąg potokowy, strzelba potokowa, sieja), które są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia wód są używane jako ich biowskaźniki.
5. Akwarystyka i wędkarstwo (które obecnie ma charakter sportu) są pasją dla wielu ludzi.
![]() |
Akwarystyka morska |
6. Piękne okazy ryb są atrakcją dla nurkujących turystów.
Negatywne:
1. Niektóre gatunki ryb są żywicielami wielu pasożytów (np. okoń i szczupak są żywicielem bruzdogłowca szerokiego).
2. Chrzęstne ryby drapieżne stanowią niebezpieczeństwo dla kąpiących się ludzi (np. jadowita płaszczka, rekiny).
Ochrona ryb
W Polsce wiele gatunków ryb jest zagrożonych wyginięciem, dlatego zostały objęta ochroną prawną. Do takiego stanu rzeczy doprowadziło silne zanieczyszczenie wód, nadmierne połowy oraz nie przestrzeganie elementarnych zasad łowiectwa. Należy pamiętać, że chcąc łowić ryby najpierw należy poznać gatunki chronionych ryb i zasady połowu (najważniejsze z nich to przestrzeganie okresów ochronnych i wymiarów ochronnych ryb) by być świadomym wędkarzem, a nie zwykłym kłusownikiem.
Lista gatunków ryb objętych ochroną prawną:
• Aloza
• Babka czarna
• Babka czarnoplama
• Babka mała
• Babka piaskowa
• Babka szczupła
• Ciosa
• Dennik
• Głowacz białopłetwy
• Głowacz pręgopłetwy
• Iglicznia
• Jesiotr zachodni
• Kiełb białopłetwy
• Kiełb Kesslera
• Koza
• Koza złotawa
• Kur rogacz
• Minóg morski
• Minóg rzeczny
• Minóg strumieniowy
• Minóg ukraiński
• Parposz
• Piekielnica
• Piskorz
• Pocierniec
• Różanka europejska
• Słonecznica owsianka
• Strzebla błotna
• Strzebla potokowa
• Śliz pospolity
• Wężynka