Większość ryb jest rozdzielnopłciowa. U niektórych gatunków spotykamy się z dymorfizmem płciowym.
Na ogół ryby są jajorodne. Samica składa dużą ilość jaj otoczonych galaretowatą osłonką tzw. ikrę.
Ikra Symphysodon discus/M. Kraus (17.05.2006)/commons.wikimedia.org |
Następnie samic polewa ikrę mleczkiem, czyli spermą. Z zapłodnionych jaj wylęgają się larwy zwane narybkiem, które są często nie podobne do postaci dorosłych. Ryby jajorodne to np. węgorz, karp czy ciernik.
Zapłodnienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne. Niektóre ryby posiadają narządy kopulacyjne powstałe przez przekształcenie płetw odbytowych lub brzusznych (np. gonopodia u rekinów). Rzadziej ryby są jajożyworodne (np. mieczyki i gupiki) lub żyworodne (niektóre gatunki ryb chrzęstnoszkieletowych i trzonopłetwych), co oznacza, że rodzą w pełni ukształtowane młode.
Ryby odbywają gody zwane tarłem, w specjalnych miejscach rozrodu czyli tarliskach. W czasie godów wiele gatunków wabi swoich partnerów za pomocą jaskrawych barw lub sygnałów świetlnych.
Tarło pary bojowników syjamskich/ZooFari (16.06.2009)/commons.wikimedia.org |
Niektóre gatunki ryb w celu złożenia jaj odbywają dalekie i często niebezpieczne wędrówki.
Wędrówki anadromiczne odbywają łososiowate i jesiotrowate, które żyją w morzach ale rozmnażają się w wodach słodkich. Na tarło płyną więc do górskich potoków, gdzie składają ikrę.
Wędrówki katadromiczne odbywają węgorze, które żyją w wodach słodkich, ale rozmnażają się w słonych wodach oceanicznych. Węgorz północnoamerykański i europejski na gody płyną do Morza Sargasowego, gdzie rozmnażają się i giną. Ikra (nawet kilkanaście milionów jaj) składana jest w głębinach, a liścioksztatałtne półprzezroczyste larwy żyją początkowo w planktonie oceanicznych. Dopiero po przeobrażeniu podobne do postaci dorosłych węgorzyki szkliste wraz prądem morskim (Prądem Zatokowym zwanym Golfsztromem) wracają do wód słodkich bu tu dojrzeć do rozrodu.
Ryby mniej płodne opiekują się złożona ikrą i młodym narybkiem. Samiec ciernika z roślin wodnych buduje gniazdo, do którego przywabia samicę. Następnie strzeże złożone tam jaj. Gurami także budują gniazda, tyle że nie z roślin lecz z piany wodnej. Pielęgnice chronią jaja i narybek w pysku a konik morski w specjalnie wykształconej na brzuchu kieszeni lęgowej.